ژاویز
راههای درمان و جلوگیری از ریزش مو
یکی از مشکلاتی که هم مردان و هم زنان دچار آن می‌شوند، ریزش مو است که تاثیر منفی بر زیبایی آنها می‌گذارد. اکثر افراد بطور طبیعی روزانه 50 تا 100 تار موی خود را از دست می‌دهند.
بنابراین اگر تعدادی مو روی لباس یا برس خود پیدا کردید، نگران نباشید. اما اگر این تعداد افزایش پیدا کرد و یا هر زمان متوجه شدید موهایتان کم پشت شده است، حتما برای درمان ریزش موی خود اقدام لازم را انجام دهید.
در واقع ریزش مو می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. برخی از مشکلات قابل درمان هستند و برای برخی هم هنوز درمان موثری یافت نشده است.
در این مقاله می‌خواهیم در مورد راهها و روش‌های جلوگیری و درمان ریزش مو صحبت کنیم. اما قبل از هر چیزی ابتدا در مورد انواع ریزش مو، علل و همچنین علائم آن بحث خواهیم کرد.
انواع ریزش مو
درمان ریزش مو
ریزش سکه ای مو (alopecia areata):
کچل شدن و ریزش مو به صورت سکه ای در سر یکی از بدترین نوع ریزش مو در افراد است. این بیماری گاهی به ناخن و پوست بدن هم سرایت می‌کند. این ریزش در هر سنی اتفاق می‌افتد. اما اکثر بیماران جوان هستند و کم تر از چهل سال سن دارند.
ریزش موی سکه ای در اثر نقص عملکرد سیستم ایمنی بدن رخ می‌دهد. به این معنی که سیستم ایمنی بدن به جای عوامل بیماری‌زا و مهاجم خارجی، به اشتباه به سلول‌های سالم خود بدن حمله می‌کند و آنها را از بین می‌برد. در مورد این بیماری، سیستم ایمنی بدن به فولیکول‌های مو حمله می‌کند و سبب التهاب ریشه مو و نهایتاً ریزش آن می‌شود.
شاخص‌ترین علائم این بیماری، ایجاد لکه‌های کچلی در نواحی مودار بدن است. در اثر این بیماری، لکه‌های کچلی به اندازه یک سکه بر روی نواحی مودار بدن از جمله در پوست سر، پدیدار می‌شود. اما به طور کلی علائم این بیماری ممکن است در هر جایی از بدن که مو رشد می‌کند، ار قبیل ریش و مژه نیز مشاهده شود.
افرادی با غده تیروئید پرکار، دیابت و سندرم داون بیشتر به ریزش مو سکه ای مبتلا می‌شوند. ژنتیک و سابقه خانوادگی بیش از هر دلیل دیگری در این نوع ریزش مو دخالت دارند.
دو حالت زیر مراحل پیشرفته ریزش مو سکه ای هستند.
- طاسیِ سر alopecia totalis
- طاسی سر و کل بدن alopecia universalis (هیچ مویی در بدن نیست)
آلوپسیا (ریزش مو) همراه با اسکار:
آلوپسی اسکار که معمولا به عنوان آلوپسی زخم نیز شناخته می شود به گروهی از بیماری‌ها اشاره دارد که نه تنها سبب از بین رفتن فولیکول‌های مو می‌شود، بلکه سبب ایجاد زخم و در نهایت باعث ریزش دائمی مو می‌شود. این بیماری می‌تواند هر دو گروه مردان و زنان را صرف نظر از سن آنها تحت تاثیر قرار دهد.
علائم این بیماری اغلب با ریزش مو و زخم‌های تدریجی ظاهر می‌شود. گاهی اوقات ممکن است با خارش، درد و سوزش همراه باشد. در ابتدا، این حالت موجب ریزش مو در تکه‌های کوچک می‌شود که در نهایت در طول یک دوره زمانی گسترش می‌یابد. علاوه براین، منطقه آسیب دیده ممکن است قرمز و ملتهب شود و گاهی اوقات تاول‌هایی در ناحیه آسیب دیده ایجاد کند.
آناگن افلوویم (Anagen effluvium):
ریزش موی سر، صورت و بدن ناشی از شیمی‌درمانی، رادیودرمانی و ایمنی درمانی. البته همه ی داروهای شیمی‌درمانی سبب ریزش مو نمی‌شوند. در اغلب موارد، پس از اتمام دوره درمان، مو مجدد رشد می‌کند.
تلوژن افلوویوم (telogen effluvium):
فقط موی سر نازک می‌شود. ریزش موی سکه ای یا ریزش در نقاط خاص نداریم. این نوع ریزش مو ناشی از موارد زیر است:
- تغییرات هورمونی مثل زمان بارداری
- استرس عاطفی شدید
- فشار زیاد از حد به بدن مانند زایمان
- عفونت یا عمل جراحی اخیر
- سرطان یا بیماری کبد
- تغییر رژیم غذایی
- داروهای بتابلاکر (برای درمان فشارخون) یا داروهای ضد لخته خون
حتما بخوانید: درمان شکستگی مو به صورت طبیعی
علائم ریزش مو
ریزش مو چه علائم و نشانه هایی دارد؟
همه ما در شبانه روز به طور متوسط 50 تا 100 تار از موهای سرمان را از دست می‌دهیم. موهای ریخته شده در حالت عادی با تارهای موی جدید جایگزین شده و تراکم مو ثابت می‌ماند.
در صورتی که تعادل بین رشد و ریزش مو به هم بخورد، یعنی ریزش موها بیشتر شود یا رشد موها توقف یابد، به طور کلی گفته می‌شود که فرد دچار ریزش مو شده است. پس موی همه ما می‌ریزد ولی ریزش مو به شرایطی اطلاق می‌شود که تراکم موها کاهش یابد.
بیشتر اوقات ریزش مو به صورت تدریجی اتفاق می‌افتد و تا زمانی که تراکم موهای سر تا حد قابل توجهی کم نشود، متوجه آن نمی‌شویم.
در جلوگیری از ریزش مو (و تقریباً تمام مشکلات سلامتی) زمان شروع درمان اهمیت زیادی دارد. یعنی هرچه زودتر برای درمان ریزش موی خود اقدام کنید، احتمال موثر بودن درمان بیشتر می‌شود.
شایعترین علائم ریزش مو عبارتند از:
- کنده شدن راحت موها به هنگام کشیدنشان
- تجمع مقدار زیادی مو در موگیر چاه بعد از استحمام
- جدا شدن مقدار زیادی مو هنگام بستن یا شانه کردن موها
- ریختن تعداد زیادی مو بر روی بالشت بعد از خواب شبانه
حتما بخوانید: راه های جلوگیری و درمان موخوره
دلایل ریزش مو
علل و دلایل ریزش مو
کمبود پروتئین
ماده تشکیل دهنده اصلی مو پروتئین است. بر همین اساس، کمبود پروتئین در بدن می تواند تا حدودی مسئول ضعف و ریزش مو باشد.
هنگامی که با کمبود پروتئین مواجه هستید، بدن تلاش می کند ذخایر اندک باقی مانده از این ماده را حفظ کند، که این شرایط به توقف رشد و ضعف در مو منجر می شود.
می توانید برای حفظ سلامت و کاهش ریزش مو مصرف مواد غذایی زیر را مد نظر قرار دهید:
- گوشت بدون چربی
- دانه های خوراکی
- مغزهای خوراکی
- میوه های خشک شده
- حبوبات
- آووکادو
- محصولات لبنی
- تخم مرغ
استفاده بیش از اندازه از مواد شیمیایی
مواد آرایشی و بهداشتی شیمیایی به طور معمول برای بخشیدن ظاهری جدید به مو و حتی درمان خشکی و موخوره استفاده می شوند.
مشکل این است که بسیاری از این محصولات حاوی مواد تشکیل دهنده مضر هستند. در گذر زمان، استفاده بیش از اندازه از آنها سبب آسیب غیر قابل بازگشت به مو شده و در نهایت ریزش مو را به همراه دارد.
رنگ های مو، روش هایی که برای سفید کردن مو استفاده می شوند، و برخی شامپوها می توانند سبب ایجاد تغییر هم در مو و هم در پوست سر شوند.
بنابراین سعی کنید تا حد امکان از ماسک ها و محصولاتی استفاده کنید که از مواد تشکیل دهنده طبیعی تهیه شده اند.
بیماری های تیروئید
پرکاری تیروئید و همچنین کم کاری تیروئید به واسطه تغییرات هورمونی که تیروئید زمینه ساز آنها است می توانند موجب ریزش مو شوند.
این بیماری ها خود را در قالب تغییرات مختلف در بدن بروز می دهند. اگر به این تغییرات رسیدگی نشود، آنها می توانند پیامدهایی جدی و شدید را موجب شوند.
اگر نسبت به این تغییرات مشکوک هستید، با پزشک خود برای انجام آزمایش خون به منظور اندازه گیری آثاری که تیروئید ممکن است روی هورمون های شما داشته باشد، مشورت کنید.
عوامل ارثی
گاهی اوقات، ریزش مو، نتیجه بیماری یا شرایطی خاص نیست. بلکه یک مساله ژنتیکی است که می تواند زمینه ساز ریزش مو باشد. اگر این گونه باشد، ریزش مو پس از 20 سالگی می تواند شرایط وخیم‌تری پیدا کند.
با یک پزشک برای تشخیص این که آیا عامل ریزش مو ژنتیکی است و این که آیا چنین ژنی را به ارث برده اید مشورت کنید و درباره روش درمانی مناسب برای کاهش آن تصمیم گیری کنید.
کم خونی
کم خونی می تواند در نتیجه کمبود آهن رخ دهد. این ماده معدنی در تولید گلبول های قرمز خون نقشی کلیدی ایفا می کند. ابتلا به کم خونی نشان دهنده عدم وجود هموگلوبین کافی در بدن است و بر همین اساس، انتقال اکسیژن از سلول ها به بدن با دشواری انجام می شود.
یکی از اثرات اصلی کم خونی ریزش مو است که در صورت درمان این شرایط، ریزش مو نیز بهبود می یابد. شما می توانید مصرف مواد غذایی سرشار از آهن را افزایش داده و روش درمانی ارائه شده توسط یک متخصص را دنبال کنید.
سندرم تخمدان پلی کیستیک
برای زنان، برخی شرایط هورمونی وجود دارند که می توانند به ریزش مو منجر شوند. سندرم تخمدان پلی کیستیک یکی از آنها محسوب می شود که عدم تعادل شدید در سطوح هورمونی را موجب می شود. این بیماری پوست سر و مو را نیز ضعیف می کند.
فرد مبتلا به این بیماری باید زیر نظر پزشک قرار داشته باشد، زیرا می تواند به ناباروری منجر شود.
استرس
استرس جسمانی و روانی یکی از دلایل شایع ریزش مو محسوب می شود. نادیده گرفتن اثرات آن آسان است، اما واکنش های تولید شده توسط بدن موجب مشکلات دیگر می شوند که نیازمند مراقبت بیشتر هستند.
عواملی که ریسک ریزش مو را افزایش می دهند
چه عواملی باعث افزایش ریزش مو می شود؟
تعدادی از عواملی که می تواند خطر ابتلا به ریزش مو را افزایش دهد، شامل موارد زیر است:
- سابقه خانوادگی طاسی، در هر یک از خانواده های والدین شما
- سن
- کاهش وزن قابل توجه
- بعضی شرایط پزشکی مانند دیابت و لوپوس
- استرس
این نکات ممکن است به شما در جلوگیری از انواع قابل پیشگیری ریزش مو کمک کند:
- از مدل موهای سفت مثل مدل موهای بافتنی، مدل موی فنجانی و دم اسبی استفاده نکنید.
- از چرخاندن، مالیدن یا کشیدن موهای خود اجتناب کنید.
- هنگام شستن و شانه زدن موها، به آرامی این کار را انجام دهید. شانه های دندانه بزرگ می تواند به جلوگیری از کشیده شدن مو کمک کند.
- از اعمال شدید مانند غلطک های داغ (بیگودی)، فرکننده مو (بابلیس)، درمان های روغن داغ (hot oil treatments) و فر کردن مو اجتناب کنید.
- از داروها و مکمل هایی که می تواند سبب ریزش مو شود، اجتناب کنید.
- موهای خود را از نور خورشید و دیگر منابع نور ماوراء بنفش محافظت کنید.
- سیگار نکشید. برخی مطالعات نشان می دهد که بین سیگار کشیدن و طاسی در مردان ارتباط وجود دارد.
- اگر شما با شیمی درمانی درمان می شوید، از پزشک خود یک سرپوش خنک کننده درخواست کنید. این کلاه می تواند موجب کاهش خطر ابتلا به ریزش مو در طی شیمی درمانی شود.
راهکارهایی برای درمان و جلوگیری از ریزش مو
درمان و جلوگیری از ریزش مو
شستشوی روزانه
شستن روزانه موها به دلیل سالم و تمیز نگه داشتن پوست سر می‌تواند از ریزش موی سر جلوگیری و به تقویت مو کمک کند. نکته‌ی اصلی که باید در شستشوی موی سر مدنظر قرار دهید این است که برای شستشوی روزانه، از بهترین شامپو برای ریزش مو استفاده کنید.
اجتناب از کشیدن بیش از حد مو
موی سر، انعطاف‌پذیر است؛ اما نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که مو باید به اندازه‌ای کشیده شود که به بافت آن آسیب نرساند. به عنوان مثال بافت‌های ریز یا محکم، یا مدل دم اسبی، باعث کشیده شدن موها از ریشه شده و به مرور زمان باعث شل شدن پیوند بین مو و پوست سر می‌شوند.
استفاده حداقلی از سشوار و اتوهای مو
برای جلوگیری از ریزش مو از عوارض صاف کردن مو با وسایل حرارتی غافل نشوید. که باعث می‌شود تا فولیکول‌های مو دهیدراته شده و موها آسیب پذیر شوند. سشوار و اتوهای صاف کننده یا فر کننده مو، به مرور زمان به موها آسیب خواهند زد.
کاهش استفاده از رنگ‌ها و مواد شیمیایی برای جلوگیری از ریزش مو
استفاده از مواد شیمیایی برای حالت دادن و رنگ کردن مو باعث آسیب‌های ناگهانی و غیر قابل برگشت به فولیکول‌های مو می‌شود. اگر نگران ریزش موهایتان هستید، بهتر است از صاف یا فر کردن دائمی مو، استفاده از رنگ، هایلایت و محصولات حاوی پراکسید اجتناب کنید.
استفاده از ماسک مو و بهترین شامپو برای ریزش مو
هدف از مصرف بهترین ماسک مو و شامپو، تمیز کردن موها از آلودگی و چربی اضافی است. اما بسیاری از مواد سازنده شامپو و ماسک موها بسیار قوی هستند. بنابراین پس از تنها یک بار استفاده، می‌توانند چربی طبیعی و اسیدهای چرب که باعث تقویت و نرمی موها می‌شوند را از بین ببرند.
هنگام خرید محصولات به مواد تشکیل دهنده‌ی آن دقت کرده و سعی کنید تهیه کنید که از مواد طبیعی ساخته شده باشد. در صورتی که با مصرف یک نوع شامپو ریزش موهایتان بیشتر شد، سریعاً آن را عوض کنید.
استفاده از برس‌های نرم با الیاف طبیعی
استفاده از برس نرم با الیاف طبیعی باعث افزایش میزان مناسبی از سبوم (چربی) روی موهایتان می‌شود. پروتئین‌های کراتین روی مو انباشته می‌شوند؛
بنابراین برس کشیدن به صورت آرام در یک جهت و از بالا به پایین، به صاف شدن و نرم شدن کوتیکول مو در سطح مولکولی کمک می‌کند. همچنین برس کشیدن مو به صورت مرتب باعث می‌شود هنگام حمام رفتن با حجم بالایی از ریزش مو مواجه نشوید.
درمان ریزش مو با استفاده از نارگیل
استفاده از روغن نارگیل
محققان بر این باورند که خواص روغن نارگیل از آسیب دیدگی‌های ناشی از حالت دادن موها و تابش اشعه‌ی ماوراء بنفش جلوگیری می‌کند. اسید لوریک موجود در روغن نارگیل به پروتئین موجود در مو متصل شده و از شکنندگی مو جلوگیری می‌کند. ماساژ پوست سر با روغن نارگیل منجر به بالا رفتن جریان خون در پوست سر شده و به رشد مجدد مو کمک می‌کند.
حتما بخوانید: خواص روغن نارگیل در طب سنتی
استفاده از روغن زیتون
از روغن زیتون می‌توان برای نرم کردن عمیق مو استفاده کرد. روغن زیتون، همچنین، از مو در برابر خشکی و شکنندگی محافظت می‌کند. روغن زیتون ماده‌ای اصلی در رژیم غذایی مدیترانه‌ای است که می‌تواند به کاهش ریزش موی ژنتیکی کمک کند. دو قاشق غذاخوری روغن زیتون به موهایتان بزنید و پس از ۳۰ دقیقه آن را بشویید.
رژیم غذایی مدیترانه‌ای
رژیمی مانند رژیم غذایی مدیترانه‌ای که حاوی سبزیجات خام و گیاهان تازه باشد، خطر آلوپسی آندروژنیک (طاسی با الگوی زنانه یا طاسی با الگوی مردانه) را کاهش داده یا شروع آن را به تأخیر می‌اندازد.
مصرف 3 روز در هفته از این غذاها از جمله جعفری، ریحان و سالاد سبزیجات برای این نوع ریزش مو نتیجه بخش خواهد بود.
مصرف پروتئین
فولیکول‌های مو از پروتئینی به نام کراتین ساخته شده‌اند. فقر برخی از مواد مغذی همانند آمینواسیدها که ساختار پروتئین را تشکیل می‌دهند، می‌تواند یکی از دلایل ریزش مو باشد.
بنابراین داشتن رژیم غذایی سرشار از پروتئین برای جلوگیری از ریزش مو کمک خواهد کرد. مواد غذایی مانند تخم مرغ، آجیل، لوبیا، نخود فرنگی، ماهی، لبنیات کم چرب، مرغ و بوقلمون حاوی پروتئین هستند.
مصرف ویتامین A
ویتامین A از رتینوئیدها است و می‌تواند میزان رشد مو را افزایش دهد. این ویتامین، همچنین، با تولید سبوم، پوست سر را سالم‌تر نگه داشته و به محافظت از موها کمک می‌کند. بنابراین بشقابتان را با مواد سرشار از ویتامین A مانند سیب زمینی، فلفل شیرین و اسفناج پر کنید؛ هر چند این مواد تنها تعداد کمی از مواد غذایی حاوی ویتامین A هستند.
مصرف مولتی ویتامین
آهن، سلنیوم، زینک و ویتامین‌های A، B، C، D، همگی برای رشد و نگهداری مو خصوصاً پروسه‌ی بازسازی سلولی مهم هستند. شما می‌توانید مولتی ویتامین‌های مورد نیاز روزانه را از فروشگاه‌های مواد غذایی یا داروخانه‌ها تهیه کنید یا از پزشکتان بخواهید آنها را برایتان تجویز کند.
مصرف ویتامین دی
میزان ویتامین D در بدن با آلوپسی بدون اسکار (جای زخم) در ارتباط است. رفع کمبود این ویتامین می‌تواند به رشد مجدد مو کمک کند. به همین دلیل مصرف 800 تا 1000 واحد ویتامین D در طول روز تحت نظر پزشک توصیه می‌شود.
مصرف بیوتین
بیوتین (ویتامین H یا B7) در ستتز اسید چرب در بدن دخالت دارد. این روند برای چرخه‌ی زندگی مو ضروری است. کمبود این ماده می‌تواند باعث ریزش مو شود. برای مصرف 3 تا 5 میلی گرم بیوتین در روز، با پزشکتان مشورت کنید.
استفاده از جینسنگ
جینسنگ حاوی مواد فیتوشیمیایی خاصی است که میزان رشد موهای سر را افزایش می‌دهد؛ هر چند مطالعات بیشتری برای تعیین میزان مصرف این ماده لازم است. به همین دلیل در مورد مصرف مکمل‌های جینسنگ با پزشکتان مشورت کرده یا در غیر این صورت از فرآورده‌های موضعی که حاوی این ماده هستند، استفاده کنید.
درمان‌های پزشکی ریزش مو
درمان پزشکی ریزش مو
لیزر درمانی
استفاده از لیزرهای کم قدرت می‌تواند به افزایش حجم مو برای مبتلایان به ریزش موی ژنتیکی و ریزش موی ناشی از شیمی درمانی کمک کند. این روش که به درمان با نور قرمز نیز معروف است، باعث تحریک سلول‌های بنیادی اپیدرمی مو می‌شود. شما می‌توانید دستگاه‌های لیزر خانگی را نیز تهیه کنید؛ زیرا برای گرفتن نتیجه‌ی بهتر ممکن است به استفاده زیاد از این دستگاه نیاز داشته باشید.
پلاسمای غنی از پلاکت
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) به پوست سر، رشد مو را در قسمت‌هایی که دچار ریزش شده‌اند، تحریک می‌کند. پلاکت‌ها از طریق دستگاه سانتریفیوژ از خون جدا شده و سپس به پوست سر تزریق می‌شوند.
ماینوکسیدیل
ماینوکسیدیل دارویی بدون نسخه است که به گفته‌ی کلینیک مایو برای حدود دو سوم از زنانی که از آن استفاده کرده‌اند، موثر بوده است. محلول یا شامپو ماینوکسیدیل را هر روز روی پوست سرتان بمالید. این دارو ممکن است عوارض جانبی مانند تحریک پوست سر و ایجاد آکنه داشته باشد. عوارض جانبی دیگری که به ندرت رخ می‌دهد، تپش قلب و تاری دید است.
فیناستراید
فیناستراید یک قرص تجویزی است که ممکن است به کند شدن ریزش مو کمک کرده و باعث رشد موی جدید شود. به گفته‌ی کلینیک مایو، این دارو بیشتر برای آقایان تجویز می‌شود و در آقایان زیر ۶۰ سال تأثیرگذاری بالاتری خواهد داشت. زنان باردار و همچنین زنانی که قصد بارداری دارند، نباید از این دارو استفاده کنند.
فنیل افرین
فنیل افرین موضعی به دلیل خاصیت تحریک انقباض عضلات فولیکول‌ها، برای جلوگیری از ریزش موی ناشی از حالت دادن به مو کمک می‌کند. به عنوان مثال با استفاده از فنیل افرین، مو هنگام شانه شدن به راحتی کنده نمی‌شود. نکته‌ی مهم در مورد این دارو این است که هنگام استفاده از آن باید بسیار احتیاط کرد.
