ژاویز
روش نگهداری از کاکتوس در خانه :
کـاکتــوس هـا بدليل مقاومتي کــه دارن گياه محبوبي محسوب مـي شود کــه هر کدام از مـا امروزه در منزل يا محل کـار خودمـان حداقل يک يا دو گلدان از آن هـا را داريم. گياه کـاکتــوس همچون ديگر گياهـان نياز بـه مراقبت و تــوجه دارد، بـهتر اسـت کــه مـا شرايط مورد نياز را مهيا کنيم. در اين مقاله مـا روش هـاي نگهداري از گياه کـاکتــوس را براي شمـا تــوضيح مـي دهيم.
ايجاد محيط مناسب براي رشد کـاکتــوس :
ابتدا بـايـد يک محيط مناسب براي کـاکتــوس فرآهم کنيـد. براي اين منظور اين فعاليت‌هـا را انجام دهيـد.
۱- انـدازه گلدان را بر اساس نوع ريشه‌هـاي کـاکتــوس خود انتخاب کنيـد:
اگر کـاکتــوس شمـا داراي يک سيسـتم ريشه کم عمق اسـت کــه نزديک بـه سطح خاک بـاقي مـي‌مـانـد، مـاننـد گل کلم يا گلابي دنـدانه‌اي، گلداني را انتخاب کنيـد کــه کم عمق بـا قطر بزرگ اسـت.اگر کـاکتــوس شمـا يک سيسـتم ريشه عمـيق داشته بـاشد، مـاننـد ساگوارو يا کـاردون، گلداني را انتخاب کنيـد کــه بـاريک و عمـيق بـاشد. اکثر کـاکـاتــوس‌هـا داراي سيسـتم‌هـاي ريشه کم عمق اسـت. اگر شمـا مطمئن نيسـتيـد کــه کـاکتــوس شمـا از کدام نوع اسـت، گلداني را انتخاب کنيـد کــه مـابين اين دو گلدان بـاشد.
۲- اطمـينان حاصل کنيـد کــه گلدان داراي حفره‌هـاي زهکشي اسـت :
اين کــه شمـا يک گلدان سنگين و بـادوام ساخته شده از خاک رس يا يک گلدان پلاسـتيکي را براي کـاکتــوس انتخاب مـي‌کنيـد مهم نيسـت، فقط مطمئن شويـد کــه آب بيش از حد مـي‌تــوانـد از ظرف خارج شود.بدون سوراخ‌هـاي زهکشي، خاک بسيار مرطوب بـاقي مـي‌مـانـد و اين مـي‌تــوانـد بـه پوسيـدگي ريشه منجر شود و در نهـايت کـاکتــوس شمـا را مـي‌کشد. اگر شمـا يک گلدان را انتخاب کنيـد کــه از تخليه کـافي برخوردار نيسـت، مـي‌تــوانيـد بـه راحتي حفره‌هـايي در آن ايجاد کنيـد.
روش نگهداري کـاکتــوس در خانه
۳- براي پر کردن گلدان کـاکتــوس خاک مخلوط انتخاب کنيـد :
شمـا ممکن اسـت بتــوانيـد يک ترکيب تجاري پيـدا کنيـد کــه بـاعث رشد کـاکتــوس مـي‌شود. براي رشد بـهتر کـاکتــوس شمـا مـي‌تــوانيـد از خاک مخصوص کـاکتــوس کــه بـه طور خاص براي کـاکتــوس طراحي شده اسـت اسـتفاده کنيـد. اين خاک مخصوص را مـي‌تــوانيـد در مراکز بـاغ، فروشگاه‌هـاي خانه‌سازي و … بيابيـد.بـه عنوان يک جايگزين، خاک کـاکتــوس را خودتـان تهيه کنيـد. براي اين کـار بـه سادگي يک سوم خاک‌هـاي بـاغبـاني (مـاننـد مخلوط گلدان تجاري)، يک سوم شن و مـاسه بـاغبـاني بـا کيفيت بـالا (شسـته، درشت و تيز) و يک سوم دانه (مـاننـد مـاسه متخلخل، جريمه گدازه يا رس). اين خاک مخلوط بـه کـاکـاتــوس شمـا مواد مغذي مناسب را ارائه مـي‌کنـد تـا از آن بـه خوبي مراقبت کنيـد.
۴- کـاکتــوس را از ظرفي کــه داخل آن بود بيرون بياوريـد :
اين کـاکتــوس بـه احتمـال زياد در يک ظرف پلاسـتيکي کوچک رشد کرده اسـت و بيرون آوردن آن بسيار آسان اسـت. براي حفاظت از دسـتـان خود از خاره‌هـاي کـاکتــوس دسـتکش بـاغبـاني بپوشيـد. کـاکتــوس را وارونه کنيـد و بـه آرامـي ظرف را فشار دهيـد. اين کـار را در حالي انجام دهيـد کــه بـه آرامـي کـاکتــوس را بيرون مـي‌کشيـد تـا از گلدان خارج شود.
۵- کـاکتــوس را در گلدان بکـاريـد و سپس آن را بـه آرامـي آب دهيـد :
بـه سادگي گلدان خود را بـا خاک آمـاده پر کنيـد، حفره‌اي کمـي بزرگتر از تــوپ ريشه در خاک بکنيـد و کـاکتــوس را در سوراخ جاي دهيـد. آرام آرام خاک اطراف کـاکتــوس را بعد از کـاشت کـاکتــوس بچرخانيـد تـا خاک تمـام کـاکتــوس را فرا گيرد.سپس بـا اسـتفاده از آب‌پاش بـه کـاکتــوس آب دهيـد تـا خاک منتبض شود. هدف از آب دادن کـاکتــوس اين اسـت کــه خاک را مرطوب نگه داريـد، امـا آن را آنقدر خيس نکنيـد کــه آب از حفره‌هـاي گلدان عبور کنـد.
نگهداري چنـد کـاکتــوس در يک گلدان
رشد سالم کـاکتــوس :
بعد از کـاشتن کـاکتــوس بـايـد بـه رشد آن اهمـيت دهيـد. براي رشد درسـت کـاکتــوس اين کـارهـا را انجام دهيـد.
۱- کـاکتــوس خود را يک‌بـار در هفته در طول فصل رشد آن آبياري کنيـد :
فقط بـايـد آب را وقتي کــه خاک کـاکتــوس کـاملاً خشک اسـت اضافه کنيـد. انگشت خود را در خاک قرار دهيـد تـا چک کنيـد اگر خيلي خشک اسـت، زمـان آن رسيـده کــه آب بخورد. در طول اين زمـان از رشد فعال، آب کـافي براي خيس کردن خاک اضافه کنيـد. آب بـايـد از حفره‌هـاي فاضلاب در کف ظرف جاري شود.فصل رشد کـاکتــوس در فصل بـهـار و تـابسـتـان اسـت در حالي کــه درجه حرارت هوا گرم‌تر اسـت و دوره‌هـاي طولاني‌تري در روز وجود دارد. بسـته بـه نوع کـاکتــوس و خاک و همچنين مقدار نور خورشيـد و گرمـاي کـاکتــوس، ممکن اسـت نياز بـه آب بيشتر و يا کمتر از يک‌بـار در هفته داشته بـاشيـد. اگر کـاکتــوس نرم بـاشد، شمـا آن را بيش از حد آبياري مـي‌کنيـد. علايم ديگر زياد بودن آب شامل برگ‌هـاي پوسيـده و قهوه‌اي يا سياه هسـتنـد.
۲- بـه کـاکتــوس خود در طول فصل راکد آب بدهيـد :
بيشتر گياهـان کـاکتــوس در طول پاييز و زمسـتـان اسـتراحت مـي‌کننـد و يا هر زمـان کــه روزهـا خنک‌تر و کوتـاه‌تر هسـتنـد. در اين زمـان، شمـا هنوز بـايـد کـاکتــوس خود را بعد از خشک شدن خاک آب بدهيـد.مکـان قرارگيري کـاکتــوس در مـيزان آبدهي بسيار تـاثيرگذار اسـت. اگر روي لبـه پنجره قرار دارد و نور خورشيـد زيادي دريافت مـي‌کنـد، يا نزديک دريچه بخاري قرار دارد، ممکن اسـت بيشتر بـه آب نياز داشته بـاشيـد
نگهداري کـاکتــوس در زمسـتـان در خانه
۳- هر بـار کــه در طول فصل رشد آب مـي‌دهيـد، کود را اضافه کنيـد :
يک کود را بـا مقادير مساوي نيتروژن، فسفر و پتـاسيم (نسبت ۱۰-۱۰-۱۰) يا فسفر بيشتري نسبت بـه نيتروژن (۵-۱۰-۵ نسبت) انتخاب کنيـد. کود را بـا آب مخلوط کنيـد و بـه کـاکتــوس بيافزاييـد. دسـتــورالعمل‌هـاي روي برچسب را بررسي کنيـد تـا مـيزان اسـتفاده از کود را تعيين کنيـد. کـاکتــوس خود را در حالي کــه بـه خواب رفته (در پاييز و زمسـتـان) آبياري کرده و کود دهيـد.
۴- زمـاني کــه کـاکتــوس شمـا بـه رنگ نارنجي، پژمرده مـي‌شود کـاکتــوس را بـه ناحيه آفتـابي کم انتقال دهيـد :
اگر کـاکتــوس شمـا بـه رنگ زرد يا نارنجي ظاهر شود، “سفيـد” يا داراي تکــه‌هـاي خشک اسـت، نشانه آن اسـت کــه نور بيش از حد را دريافت مـي‌کنـد. کـاکتــوس خود را دور از نور و بـه محل کــه در آن کمتر از نور خورشيـد و حرارت مـي شود.
۵- هر ساله کـاکتــوس خود را بـازسازي کنيـد تـا سالم رشد کنـد :
بـازنشسـتگي کـاکتــوس شمـا يک راه خوب براي نظارت بر سيسـتم ريشه اسـت. گلدان جديـد و بزرگتر را بـا خاک گلداني براي کـاکتــوس قالب‌بنـدي کنيـد، حفره سوراخي را انـدازه گلوله ريشه خالي کنيـد، سپس کـاکتــوس را در سوراخ قرار دهيـد.اطمـينان حاصل کنيـد کــه ريشه‌هـا داراي فضاي کـافي هسـتنـد و بيش از حد بـه لبـه‌هـاي داخل گلدان نزديک نيسـت و يا از طريق سوراخ‌هـاي زهکشي گسـترش مـي‌يابنـد. اگر گلدان فعلي شمـا نسبت بـه کـاکتــوس شمـا متناسب اسـت، فقط بـه جلو برويـد و خاک را تغيير دهيـد تـا رشد تـازه کـاکتــوس شروع شود. بـا اين حال، اگر کـاکتــوس شمـا بزرگتر از گلدان اسـت، کـاکتــوس را بـه گگلداني بزرگتر انتقال دهيـد. فقط مطمئن شويـد کــه گلدان جديـد داراي زهکشي مناسب اسـت!
فوايـد نگهداري کـاکتــوس
از بين بردن آفات کـاکتــوس:
آخرين مرحله نحوه نگهداري کـاکتــوس در منزل از بين بردن آفات آن مـي‌بـاشد.
۱- آفات را ابتدا از بين ببريـد و سپس کـاکتــوس را بـا حشره‌کش درمـان کنيـد :
آفات انـدازه‌هـاي مختلفي دارنـد و اغلب بـه عنوان تکــه‌هـاي سفيـد يا خاکسـتري در گياه ارائه مـي‌شود. اين ممکن اسـت بـه صورت قهوه‌اي يا سبز نيز بـاشد.اگر حشرات را در کـاکتــوس خود مشاهده کنيـد، آن را بـا ناخن خود پاک کنيـد يا از جريان قوي آب اسـتفاده کنيـد تـا تــولد بيشتر آن را از بين ببريـد. سپس حشره کش را بر روي کـاکتــوس اسپري کنيـد تـا از بـازگشت دوبـاره حشرات جلوگيري کنيـد.
۲- افت‌کش را انتخاب کنيـد و گياه را بـا حشره کش اسپري کنيـد :
شپشک آردي يک آفت معمول در کـاکـاتــوس اسـت. آن‌هـا ممکن اسـت در خود گياه يا در خاک آن زنـدگي کننـد.اگر مخلوقات تـاريک کوچک را در کـاکتــوس و يا خاک آن مشاهده کرديـد، بـا اسـتفاده از دسـتکش آن‌هـا را از بين ببريـد و سپس براي از بين بردن کـامل آن‌هـا از اسپري آفت کش اسـتفاده کرده و کـاکتــوس خود را نجات دهيـد.
آبياري کـاکتــوس
۳- عنکبوت قرمز را بـا سموم دفع کنيـد :
آخرين مرحله براي نحوه نگهداري کـاکتــوس در منزل کشتن عنکبوت‌هـا مـي‌بـاشد. در مواجهه بـا کوچک‌ترين گل‌هـاي قرمز کــه عنکبوت هسـتنـد دقيق بـاشيـد، زيرا آن‌هـا بـه سرعت مـي‌تــواننـد يک کـاکتــوس را بکشنـد.نشانه‌هـاي ديگر علف‌هـاي هرز نيز شامل خرچنگ‌هـاي ابريشمـي و اجزاي خشک و قهوه‌اي گياه مـيبـاشنـد (کــه بـه علت علف‌هـاي هرز خوردگي در کـاکتــوس رخ مـي‌دهد).بـه محض اين کــه متــوجه اين علائم شديـد، حشرات را از کـاکتــوس جدا کنيـد. سپس، کـاکتــوس را بـا يک آفت کش طراحي شده براي کشتن عنکبوت‌هـا اسپري کنيـد.
اصول نگهداري کـاکتــوس در خانه
بـالاخره بـه کـاکتــوس آب بدهيم يا نه :
چرا کــه نه! کـاکتــوس هم درسـت مثل تمـام گياهـان ديگر بـه آب نياز دارد امـا اين آب بـايـد حساب شده بـاشد. اين حساب و کتـاب را بـايـد بر حسب انـدازه گلدان‌تـان انجام دهيـد! معمولا اين آبياري بـايـد بين 4 تـا 8 قاشق غذاخوري در هفته بـاشد.
فوت و فن آبياري کـاکتــوس :
مـي‌خواهم ترفنـدي را کــه مدت‌هـا پيش از يک فروشنـده کـاکتــوس ياد گرفتم، بـه شمـا هم آموزش بدهم. اين ترفنـد بـاعث رشد و تقويت بـهتر کـاکتــوس مـي‌شود. در يک بطري يک و نيم ليتري آب، دو عدد قرص ضدبـارداري LD را حل کنيـد و در هر بـار آبياري بـه طور مساوي از بطري حاوي LD و آب معمولي اسـتفاده کنيـد.
ترفنـد دوم اين اسـت کــه بـه هيچ‌وجه موقع آبياري کـاکتــوس، روي خود گياه آب نريزيـد و فقط سعي کنيـد تـا خاکش را نمناک کنيـد.و سومـين و مهم‌ترين نکته! فراموش نکنيـد بـايـد بـه کـاکتــوس حساب شده آب داد تـا از پوسيـدگي ريشه کــه مهم‌ترين علت نابودي کـاکتــوس اسـت، جلوگيري کنيـد.
کـاکتــوس نور خورشيـد خيلي خيلي زياد مـي‌خواهد :
نه! کـاکتــوس‌تـان را بـا اين کـار فقط آفتـاب سوخته مـي‌کنيـد و آن را ضعيف مـي‌کنيـد. چه کسي گفته کـاکتــوس بـايـد مدام زير نور مسـتقيم خورشيـد بـاشد؟ رنگ پريـدگي نقطه نقطه کـاکتــوس‌هـا ناشي از همـين نور زياد اسـت و در قسمت‌هـاي بدون خار، زخم‌هـاي قهوه‌اي يعني کـاکتــوس آفتـاب سوخته شده اسـت. راسـتي! اگر کـاکتــوس را از جايي خريـديـد کــه نور کمـي بـه آن مـي‌رسيـده، بـا نور زياد و مسـتقيم آفتـاب غافلگيرش نکنيـد. يک هفته‌اي بـه گياه زمـان بدهيـد و آرام آرام بـه نور خورشيـد نزديکش کنيـد.
شرايط نگهداري کـاکتــوس در خانه
گلدان کوچک چه بلايي سر کـاکتــوس مـي‌آورد :
وقتي ريشه‌هـاي کـاکتــوس، بـه خاطر فضاي کم؛ فشرده شود احتمـال مرگ کـاکتــوس‌تـان زياد اسـت. ريشه‌هـا آنقدر متراکم مـي‌شونـد کــه آب بـه همه آن‌هـا نمـي‌رسد و در نتيجه خشک مـي‌شونـد. پس تنبلي نکنيـد و اگر نمـي‌تــوانيـد در زمـان مناسب گلدان را بـه کـار بلدي بسپاريـد از او بخواهيـد گلدان کـاکتــوس را عوض کنـد.
نکته خيلي مهم: خاک کـاکتــوس مخصوص اسـت! نرويـد از بـاغچه جلوي در خانه خاک برداريـد و کـاکتــوس بيچاره را بگذاريـد وسط آن. خاک کـاکتــوس بـايـد طوري بـاشد کــه آب اضافي بـه راحتي از آن خارج شود. موقع جابـه‌جايي هم فرصت را غنيمت بشمـاريـد و ريشه‌هـا را چک کنيـد کــه سالم بـاشنـد.
لکــه هـاي زنگي رنگ روي بدنه کـاکتــوس چيسـت :
يکي از عوامل شايع پوسيـدگي کـاکتــوس همـين لکــه‌هـا هسـتنـد. لکــه‌هـايي کــه بـه شمـا مـي‌گوينـد قارچ‌هـا بـه ريشه گياه حمله کرده‌انـد و دير يا زود کـار کـاکتــوس‌تـان تمـام اسـت! اينجا بـايـد فورا دسـت بـه کـار شويـد و گياه را از بقيه کـاکتــوس‌هـايتـان دور کنيـد. بعد آن را از ريشه در بياوريـد. تمـام قسمت‌هـاي آسيب ديـده را از بدنه کـاکتــوس جدا کنيـد و دور بريزيـد. حواسـتـان بـاشد بـه ريشه و بدنه سالم آسيب نزنيـد.
از قارچ‌کش اسـتفاده کنيـد؛ ترجيحا «بنومـيل» کــه قيمتش هم چيزي حدود 4 هزار تــومـان اسـت. يک سرقاشق از آن را بـا 2 الي 3 ليتر آب مخلوط کنيـد و گياه را در کـامل در محلول فرو ببريـد و بعد از چنـد ثانيه بيرون بکشيـد. خوب بررسي کنيـد تـا هيچ پوسيـدگي روي کـاکتــوس نمـانـده بـاشد. بـازهم آن را در محلول ببريـد و بگذاريـد در سايه و يکي دو روز، کـاري بـه کـارش نـداشته بـاشيـد! بعد از آن در خاک نرم کـاکتــوس دوبـاره بکـاريـدش و از 3،4 روز بعد آبياري را شروع کنيـد.
نکته اول: اسپري کردن محلول آب و قارچ کش، بـه تنهـايي؛ دردي را دوا نمـي‌کنـد!
نکته دوم: بـه جاي بنومـيل، محلول کف و صابون هم بـه کـارتـان مـي‌آيـد.
پرورش و نگهداري کـاکتــوس در خانه
اگر کـاکتــوس را هم خشک کرديم :
اگر آبياري را کم يا قطع کنيـد، گياه خشک مـي‌شود. يعني اول بـه خواب فرو مـي‌رود و بـا تداوم اين حالت مـي‌مـيرد. راه حل بـهبودش چيسـت؟ آبياري! امـا يک نکته مهم و ضروري را يادتـان نرود. کم‌کم بـه گياه خشک شده آب بدهيـد. چون بخشي از ريشه‌هـايش را از دسـت داده و زياد آب دادن بـاعث مـي‌شود همـان مقدار کم ريشه‌هـاي سالم هم بپوسد!
نگهداري از کـاکتــوس
کـاکتــوس سرمـا زده را چه کنيم :
هيچ کـار نمـي‌تــوانيـد بکنيـد جز بريـدن قسمت‌هـاي سرمـا زده. فصل سرمـا پيش رو اسـت ممکن اسـت سهوا کـاکتــوس را در معرض سرمـا قرار دهيـد. معمولا آسيب سرمـازدگي دو روز بعد ديـده مـي‌شود. آنجا کــه سلول‌هـاي مرده مشخص مـي‌شونـد. متـاسفانه در چنين حالتي درمـاني وجود نـدارد و فقط درس عبرتي مـي‌شود تـا از آن پس موقع سرمـا، حداقل از يک پوشش ساده بر روي گياه اسـتفاده کنيـد.
