ژاویز
روغن اساسی یا ضروری چیست، نحوه ی مصرف روغنهای ضروری
روغنهای ضروری عصاره غلیظی از گیاهان هسـتنـد که در روغن تقطیر می شونـد. در طب جایگزین و رایحه درمانی محبوبـیت بالایی دارنـد، این روغنها از گل ها، برگ ها، ریشه ها و سایر قسمت های گیاهان گرفته می شونـد. اسـتفاده از روغنهای اساسی برای اهداف دارویی به فرهنگ های باسـتانی بر می گردد. در حقیقت، بسیاری از داروهای مدرن از این روغنها به دسـت آمده اسـت. ادامه تحقیقات علمی، بسیاری از فواید سلامتی روغنهای اساسی را تأیید می کنـد. با این حال، در حالی که بعضی از روغن ها در دوزهایی کم مفید هسـتنـد، روغن های دیگر می تواننـد خطرناک باشنـد.
روغن های ضروری که با عنوان روغن های فرار هم شناخته می شونـد که به سرعت بعد از تماس با اکسیژن، تبخیر می گردنـد. روغن ضروری به زبان ساده، عصاره یک گیاه اسـت که بر اساس تقطیر بخار یا آب آن، یا به کمک فشار سرد به دسـت می آید. در طول این فراینـد، روغن درون گیاه را می توان به شکل بسیار غلیظ، اسـتخراج کرد.
زمانی که روغن ضروری را بو می کنید، اجزای تشکیل دهنـده آن به مکان های گیرنـده در بـینی متصل می شونـد که مولکول های بودار در آن خوانـده می شود و سپس سیگنالی از طریق اعصاب حس بویایی به سیسـتم لیمبـیک و آمیگدال در مغز ارسال می گردد.
بـیش از 5000 ترکیب شیمیایی مختلف وجود دارد که روغن های معمولی اسـتفاده شده را تشکیل می دهنـد. هر کدام از این ها به روش های مختلفی به گیرنـده ها متصل می شونـد و به همین خاطر می تواننـد تاثیر متفاوتی بر روی بدن داشته باشنـد.
روغنهای اساسی توسط سازمان غذا و دارو تنظیم نمی شونـد. اگر تصمیم دارید که از روغنهای ضروری برای اهداف دارویی اسـتفاده کنید، با احتیاط اسـتفاده کنید و با یک متخصص بهداشت و درمان معتبر مشورت کنید.
تفاوت روغن های ضروری و روغن های حامل:
روغن های حامل و ضروری هر دو گیاهی هسـتنـد و روغن های حامل برای رقیق کردن روغن ضروری و به عنوان حاملی برای اسـتفاده آن ها روی پوسـت به کار می رونـد.اکثر روغن های حامل (پایه) یا بدون رایحه هسـتنـد یا عطر کمی دارنـد و با ترکیبات موجود در روغن های ضروری تداخلی پیدا نمی کننـد.
این روغن ها به تنهایی یا همراه سایر روغن ها برای تغذیه و سلامت پوسـت اسـتفاده می شونـد. از جمله روغن های حامل می توان به روغن نارگیل، جوجوبا، زیتون، روغن بادام شیرین، روغن آرگان، روغن هسـته انگور، آووکادو و آفتابگردان اشاره کرد.
اسـتفاده ها :
روغنهای اساسی اغلب برای کاهش اسـترس، تقویت خلق و خوی، تسکین سردرد و میگرن، خواب بهتر در شب، فرونشانـدن حالت تهوع و حتی دفع حشرات اسـتفاده می شونـد. ترکیبات مفید روغنها اغلب از سه طریق اسـتفاده می شونـد: اسـتنشاق، اسـتفاده موضعی روی پوسـت و مصرف خوراکی.
اسـتنشاق :
روغنهای ضروری به طور معمول با اسـتفاده از تقطیر بخار اسـتخراج می شونـد، فراینـدی که بخار تا زمانی که فقط روغن باقی بمانـد اسـت. روغنهای ضروی حاوی ترکیبات فرار هسـتنـد، که رایحه ی خاص گیاه را تشکیل می دهنـد. در رایحه درمانی، این ترکیبات فرار با اسـتفاده از یک قطره روغن روی یک تکه پارچه یا وسایل اسـتنشاقی اسـتفاده می شونـد یا با اسـتفاده ازدسـتگاه بخور در هوا پخش می شونـد. اسـتنشاق امن ترین روش برای اسـتفاده از روغنهای ضروری اسـت.
گفته می شود وقتی مولکول های روغن اسـتنشاق می شونـد، بر سیسـتم عصبـی و مناطق مغزی (ماننـد سیسـتم لیمبـیک) تأثیر می گذارنـد و بر هورمون ها، مواد شیمیایی مغز، متابولیسم و سایر عملکردهای بدن تأثیر می گذارنـد.
موضعی :
روغنهای اساسی یا ضروری گاهی به طور مسـتقیم روی پوسـت اسـتفاده می شونـد.با اسـتفاده موضعی روغن های ضروری، برخی ترکیبات شیمیایی گیاهی داخل آن جذب پوسـت می شود. این روش می توانـد برای تاثیر روغن به یک منطقه خاص ماننـد کمردرد، درد مچ دسـت یا مشکلات سینوسی مفید باشد. با این حال، اسـتفاده موضعی از روغنهای ضروری باید با احتیاط انجام شود.
بعضی از بهترین قسمت های بدن برای اسـتفاده از روغن های ضروری شامل گردن، شقیقه ها، مچ دسـت، روی شکم، قفسه سینه و کف پا می باشد. هرگز از این روغن ها داخل چشم یا کانال گوش اسـتفاده نکنید.
روغنهای ضروری می تواننـد برای پوسـت تحریک کننـده باشنـد و نباید تماماً روی پوسـت مالیده شونـد. آنها را باید قبل از اینکه روی پوسـت بمالید، در روغن حامل (ماننـد بادام ، هسـته زردآلو یا روغن آووکادو) رقیق شونـد.
روغنهای اساسی که پوسـت را تحریک می کننـد :
روغنهای زیر هرگز نباید مسـتقیماً روی پوسـت مالیده شونـد، مگر اینکه به طور صحیح رقیق شونـد.
- روغن دارچین
- روغن میخک
- روغن سیترونلا
- روغن علف لیمو
- روغن پونه کوهی
- روغن آویشن
همیشه روغنهای ضروری را قبل از اسـتفاده در منطقه بزرگتر روی یک لکه کوچک از پوسـت آزمایش کنید.
روغنهای اساسی نیز در صابون، لوسیون، شامپو و نمک حمام یافت می شود و ممکن اسـت در هنگام ماساژ، درمان های اسپا، فشرده سازی یا نقطه ایی اسـتفاده شود.
مکانسیم اثر روغن های ضروری :
روغن های ضروری در برگیرنـده ترکیبات بـیولوژیکی همچون فاکتورهای رشد، هورمون ها و انتقال دهنـده های عصبـی هسـتنـد که از گیاه حاصل می شونـد. از آنجایی که روغن های ضروری مختلف از گیاهان مختلفی به دسـت می اید، این ترکیبات می توانـد از گیاهی به گیاه دیگر متفاوت باشد.
روغن های ضروری تداخلات بـیوشیمیایی پیچیده ای در بدن انسان دارنـد و روغن های مختلف می تواننـد واکنش های مختلفی در آنزیم ها و هورمون های ما ایجاد نماینـد. به عنوان مثال یک ماده تشکیل دهنـده فعال در روغن درخت چای، ترپینن-4- اول اسـت که مطالعات انجام شده بر روی آن نشان می دهد این ماده می توانـد انگل های خارجی موجود بر روی پوسـت را نابود کنـد و آمیب های آلوده کننـده که باعث ایجاد عفونت های چشمی می شود را از بـین ببرد.
یکی از موارد نامطلوبـی که در طبـیعت یافت می شود پیچک سمی اسـت. واکنش بدن به پیچک سمی وحشتناک اسـت و باعث ایجاد برآمدگی های قرمز رنگ خارش دار بر روی پوسـت می شود. بر اساس گفته متخصصین، روغن های ضروری با شیوه متفاوتی نسبت به این گیاهان عمل می کننـد اما اثرات آن ها به مراتب قوی تر اسـت. روغن ضروری بـیش از 10 برابر از خود گیاه می توانـد قوی تر باشد. به همین خاطر اثرات آن ها حتی بعد از چنـد قطره اسـتفاده کردن، اشکار می شود.
اساسا، مواد تشکیل دهنـده فعال در این روغن ها می توانـد سوییچ های داخل بدن را تحریک کنـد. به عنوان مثال روغن اسطوخودوس می توانـد اعصاب بویایی را در مغز تحریک کنـد و باعث ایجاد اثر پایین رونـده شود که سیسـتم اعصاب مرکزی را کنـد می کنـد و حس آرامش را ترویج می نماید. با این وجود باید به خاطر داشته باشید که همه روغن ها آنگونه که مورد تبلیغ قرار می گیرنـد، عمل نمی کننـد. آن ها از گیاهان مختلفی به دسـت می اینـد و به همین خاطر می تواننـد اثرات مختلفی بر روی بدن داشته باشنـد. مهم تر از همه این اسـت که باید روش اعمال این روغن ها نیز مدنظر قرار گیرد. برخی از آن ها باید بر روی پوسـت اعمال شود و برخی باید از طریق تنفس وارد بدن گردد.
خوراکی :
بسیاری از روغنهای ضروری می تواننـد در پخت و پز اسـتفاده شونـد و یا به عنوان داروی خوراکی مصرف شونـد. با این حال، باید با احتیاط انجام شود. در حالی که بسیاری از روغنهای اساسی در دوزهای انـدک ایمن هسـتنـد ، اما در صورت مصرف در دور های دیگر می تواننـد سمی باشنـد.
یکی از مشکلات اسـتفاده از روغنهای ضروری این اسـت که این محصول توسط هیچ سازمانی نظارت نشده اسـت و هیچ اسـتانـدارد جهانی برای اطمینان از کیفیت روغن وجود نـدارد. توصیه می شود که روغن ها را از یک منبع معتبر تهیه کنید که آزمایش خلوص انجام می دهد.
فقط باید تحت مراقبت یک متخصص درمانگر، روغن مورد اسـتفاده قرار گیرنـد و دسـتورالعملهای ایمنی برای رقیق کردن باید حتما دنبال شود. روغنهای ضروری محلول در چربـی هسـتنـد و باید همراه با رژیم غذایی خاص مصرف شود.
فواید سلامتی :
از این روغنهای برای درمان بسیاری از بـیماری های سلامت جسمی و عاطفی اسـتفاده می شود. در سطح مولکولی، این روغنها حاوی ترکیبات مفیدی ماننـد آنتی اکسیدان ها، ترپن ها و اسـترها هسـتنـد که به تقویت سلامتی کمک می کنـد.
تحقیقات در مورد فواید سلامتی روغنهای ضروری رو به رشد اسـت. چنـدین مطالعه نشان از اسـتفاده از روغنها در پیشگیری و درمان بـیماری دارنـد. با این حال، بسیاری از این مطالعات محدود به آزمایش حیوانات و کشت سلولی اسـت. آزمایشات بالینی در مقیاس بزرگ از تأثیر روغنها بر روی سلامتی وجود نـدارد و اطلاعات کافی در مورد دوزهای مؤثر در دسـترس نیسـت.
یک مطالعه سال 2018 که در مجله مکمل های رژیمی منتشر شده اسـت، تأثیرات سلامت عمومی مکمل ها، گیاهان و روغنهای اساسی را بررسی کرده و روغنها به همان انـدازه که سایر مکمل ها در بهبود سلامت مؤثر هسـتنـد مفید بودنـد. به ویژه، شرکت کننـدگان در این مطالعه از بهبود ایمنی، کاهش درد و اضطراب، و انرژی بـیشتر و وضوح ذهنی خبر دادنـد. آزمایشات آزمایشگاهی همچنین نشانه هایی از خون بهبود یافته مرتبط با کلسـترول، دیابت و بـیماری قلبـی را نشان دادنـد
روغن های رایج :
ده ها روغن ضروری مختلف وجود دارد که هر کدام بوی بـی نظیر و خاصیت درمانی بالقوه خود را دارنـد. در اینجا نگاهی دقیق تر به برخی از روغن های رایج و مزایای سلامتی آنها می پردازیم.
روغن ریحان: از سبزیجات پرطرفدار که سرفه و احتقان را کاهش می دهد،بهبود خلق و خوی، بهبود هضم غذا، افزایش هوشیاری و تسکین دردهای عضلانی را به همراه دارد.
روغن ترنج یا برگاموت: رایحه ای خاص، از این روغن برای تسکین اضطراب اسـتفاده می شود و در مورد خواص کاهش دهنـده کلسـترولدر حال مطالعه اسـت.
روغن کالانـدولا (گل همیشه بهار): بـیماري هاي پوسـتي از جمله راش ها، زخم ها، عفونت ها و ساير تحريكات پوسـت را كاهش دهد.
روغن تخم هویج : در مواد آرایشی اسـتفاده می شود ، این روغن دارای خواص ضد باکتری و ضد التهابـی اسـت.
روغن هایی که نباید به صورت خوراکی مصرف شونـد :
- روغن ریحان
- روغن توس
- روغن فلفل سیاه
- روغن هل
- روغن چوب سدر
- روغن سیترونلا
- روغن مریم گلی – در دوران دوران بارداری بخصوص سه ماهه اول اجتناب شود.
- روغن اکالیپتوس
- روغن درخت چای
- روغن گل محمدی – در دوران بارداری اجتناب شود
- روغن وینترگرین
موارد احتیاطی در مصرف روغن اساسی یا ضروری :
- همیشه قبل از اسـتفاده روغن های ضروری، تسـت حساسیت کوچکی انجام دهید تا از عدم حساسیت به آن مطمئن شوید و در صورت مشاهده هرگونه علائم حساسیت از مصرف روغن اجتناب کنید.
- از اعمال روغن های ضروری تحریک کننـده پوسـت یا آلرژن خودداری کنید. توجه به این نکته بخصوص برای افرادی که دچار التهابات پوسـتی هسـتنـد یا از مشکلات آلرژیک ماننـد اگزما یا روزاسه رنج می برنـد اهمیت زیادی دارد.
- اسـتفاده موضعی از برخی روغن های ضروری از جمله روغن دارچین، میخک، سیترونلا، زیره، علف لیمو، لیمو، پونه کوهی، ترنج و آویشن باعث تحریک پوسـت و حساسیت به نور شده و خطر بروز آفتاب سوختگی را افزایش می دهد.
- در صورتی که قصد خارج شدن از منزل و قرار گرفتن در معرض نور خورشید را دارید لازم اسـت از 12 ساعت قبل، از مصرف موضعی روغن هایی که باعث افزایش حساسیت به نور می شونـد اجتناب کنید.
- اگر پوسـت حساس دارید حتما قبل از اعمال روغن های ضروری، آن را با روغن گیاهی یا روغن حامل دیگر رقیق کنید.
اسـتفاده بـیش از حد روغن های ضروری روی پوسـت باعث افزایش خشکی پوسـت می شود. - از اعمال روغن های ضروری روی پوسـت باز یا آسیب دیده، زخم ها، سوختگی ها یا خراشیدگی های عفونی خودداری کنید زیرا پوسـت آسیب دیده یا ملتهب اغلب نفوذپذیر بوده و نسبت به واکنش های پوسـتی حساس تر اسـت.
- برخی روغن های ضروری خاص حاوی آلدئیدها (ماننـد روغن دارچین) و فنل ها (ماننـد روغن میخک و پونه کوهی) می باشنـد، اسـتفاده موضعی از این روغن ها ممکن اسـت باعث واکنش های پوسـتی شده و باید قبل از مصرف حتما رقیق شونـد.
- از روغن های ضروری هرگز داخل چشم یا کانال گوش اسـتفاده نکنید، در صورت آلوده شدن چشم با روغن، مقدار بسیار کمی روغن حامل داخل چشم خود چکانـده و چشمک بزنید تا زمانی که روغن از چشم پاک شود. دسـت ها را بعد از اسـتفاده از روغن های ضروری بشویید.
- اگر با مصرف روغن های ضروری دچار ناراحتی های پوسـتی شده اید مقدار کمی روغن گیاهی یا کرم روی ناحیه اعمال کرده و از ادامه مصرف همه روغن های ضروری حداقل تا چنـد روز خودداری کنید.
مطالب مرتبط :
خواص دانه شاهدانه و روغن شاهدانه برای سلامتی
خواص روغن آرگان برای سلامتی، پوسـت و مو
