ژاویز
به چه علت سگ نجس است و دلایل آن
یکی از سوالات متداولی که اکثر افراد می پرسند این است که چرا سگ نجس است؟ امروزه اکثر افراد دوست دارند که یک حیوان خانگی برای خود داشته باشند و از آن مراقبت کنند. معمولا بیشتر افراد ترجیح می دهند سگ را انتخاب کنند، زیرا حیوان مهربان و با وفایی است که از دیر باز در میان انسان ها زندگی می کرده است. اما با آمدن دین اسلام نجس شناخته شده است. در این مطلب اینکه چرا سگ حیوان نجسی است؟ سگ در ایران باستان و در ادیان دیگر مورد بررسی قرار گرفته است، با ما همراه باشید.
چرا سگ نجس است و در چه سوره ای آمده است
جایگاه سگ در ایران باستان :
در کیش زرتشت، دین ایرانیان پیش از اسلام، سگ یار و نگهبان انسان در برابر اهریمن بوده، چه در این جهان و چه پس از مرگ. در اساطیر ایرانی، نام سگ بارها در نقش یاور و نگهبان در کنار شخصیتهای اسطوره ای ذکر شده و حتی به درجه ای از تقدس رسیده، سگ در جایجای متون دینی زرتشتی ستایش شده و آزار او بشدت نهی شده است.
پس از ورود اسلام به ایران هم در گوشه و کنار گزارشهای تاریخی نشانه هایی از اینکه افرادی در جوامع شهری سگ را به عنوان حیوان خانگی نگهداری می کرده اند (و نه لزوماً به عنوان سگ گله یا سگ شکاری) به چشم می خورد، هرچند نگهداری از سگ هیچگاه همچون جوامع غربی به رفتاری فراگیر تبدیل نشد.
مفهوم و معنای نجس چیست؟
بهتر است قبل از پی بردن به نجس بودن سگ، در مورد کلمه نجس مطالبی را در اختیار شما قرار دهیم. معنای لغوی ” نجس”، کثیف بودن، ناپاک بودن و پلیدی می باشد. هر چیزی را که اسلام نجس معرفی کرده باشد باید تمامی مسلمانان از آن دوری کنند. راغب اصفهانی کلمه نجس را در نوع تعریف می کند:
1- نجاستی که با حواس انسان ها قابل درک باشد. 2- نوعی از آن که با دیده بصیرت قابل درک باشد. یعنی گاهی نجس دانستن چیزی بخاطر پلیدی باطنی آنست و تأثیر منفی بر روح و روان انسان می گذارد .
منشا نجاست سگ
اشاره هایی در قرآن از سگ شده :
خیلی از افراد علاقه مند هستند بدانند که در قرآن چه اشاره هایی به نجاست سگ شده است. در قرآن در برخی از بخش ها از سگ سخن گفته شده است، اما به نجس بودن یا طهارت آن اشاره ای نشده است. به همین علت به چندین مورد اشاره می کنیم:
1- ماجرای اصحاف کهف، که خداوند در سوره کهف می فرماید: سگشان بر آستانه ی غار دو دست خود را دراز کرده بود… در این بخش به طهارت یا نجاست سگ اشاره نشده است و تنها می توان چنان برداشت کرد که سگ نگهبانی برای اصحاف کهف بود.
2- در سوره اعراف به ماجرای بلعم باعورا اشاره شده است که ماجرای دانشمند عالمی است که از راه حق انحراف پیدا می کند و به علت هوا پرستی به سگ تشبیه شده است.اما چرا به سگ تشبیه شده؟ زیرا او بر اثر شدت هواپرستى و چسبیدن به لذات جهان ماده ، یک حال عطشِ نامحدود به خود گرفته که همواره دنبال دنیاپرستى مى رود نه به خاطر نیاز و احتیاج بلکه به شکل بیمارگونهاى همچون یک « سگ هار» که بر اثر بیمارى هارى ، حالت عطش کاذب به او دست مىدهد و در هیچ حال سیراب نمى شود .
3- حکم صید سگ شکارچی در ابتدای سوره مائده آیه 8 آمده است،در این آیه سخن از حلال بودن گوشت حیوانی است که توسط سگ شکاری صید شده است نه نجاست یا طهارت سگ .
این سه آیه تنها مواردی بودند که در آن سخن از سگ به میان آمده ، امّا در آن نه اشاره به طهارت سگ شده نه نجاست آن .
حکم نگهداری سگ
چرا در قرآن کریم به نجاست سگ اشاره ای نشده است؟
همان طور که مطالعه کردید قرآن کریم هیچ سخنی از نجاست یا طهارت سگ به میان نیاورده است. زیرا قرآن کریم در مورد مسائل فقهی به کلیات اشاره کرده است و برای صحت نجس بودن سگ باید به روایات مراجعه کنیم. دلیل دوم آن، این است که قرآن دستور داده است علاوه بر مطالبی که در قرآن آورده شده است باید به احادیث و روایات پیامبران و امامان عمل کنیم.
روایت هایی که در آن به نجاست سگ اشاره شده است!
عذافر از امام صادق (ع) سوال کرد که نوشیدن و یا وضو گرفتن با آبی که پس مانده برخی حیوانات مانند گوسفند و شتر و اسب و … می باشد چه حکمی دارد؟
امام پاسخ دادند: بنوش و وضو بگیر.
اما وقتی فرد راجع به سگ سوال کرد، امام فرمودند: نه.
فرد پرسید آیا او یک درنده مانند دیگر درندگان نیست؟
امام فرمودند: نه به خدا، او نجس است. نه به خدا، او نجس است.
روایت دوم در این زمینه: عبدالله بن ابی یعفور به نقل از امام صادق (ع) می گوید: همانا خداوند نیافرید خلقی را که نجس تر از سگ است.
نگهداری سگ در دیگر ادیان
نجاست در انواع سگ های مختف :
بسیاری از مردم گمان می کنند که تنها سگ هایی نجس هستند که از آن ها نگهداری نمی شود و در کوچه و خیابان ها سپری می کنند و سگ هایی که در خانه ها توسط اشخاصی نگهداری می شود تمیز می باشند. این نظریه کاملا اشتباه می باشد و در نجس بودن سگ ها هیچ فرقی نیست و همه آن ها نجس می باشند. تمامی سگ ها اعم از سگ های شکاری، نگهبان و …نجس هستند و آب دهان و تمامی بدن آن ها نجس می باشد.
روایتی از امام علی (ع) در مورد سگ :
همان طور که گفته شد روایات و احادیث زیادی در این زمینه وجود دارند. امام علی (ع) در مورد نجاست سگ می فرمایند: از نزدیک شدن به سگ ها بپرهیزید و کسی که سگ مرطوبی را لمس کرد، لباسش را بشوید و چنان چه سگ خشک بود، بر لباسش آب بپاشد.
همچنین محمد بن مسلم از امام صادق(ع) در مورد سگ سلوقی که نوعی سگ شکاری معروفی می باشد سوال کرد. امام فرمودند: چنان چه که او را لمس کرده ای دستت را بشوی.
شیخ صدوق ( ره) در مورد سگ های شکاری فرموده است: مقداری آب به محل ملاقات بپاشید، کافی است و شستن لازم نیست اما با این حال باز هم سگ را نجس می دانند.
پیامد نگهداری سگ در خانه
پیامد های نگهداری از سگ در خانه :
پیامبر (ص) فرموده اند: خانه ای که سگ در آن باشد، ملائکه الهی به آن در نمی آید.
امام علی(ع) می فرمایند: از نگهداری سگ در خانه بپرهیزید.
به علت آلوده بودن و انتقال دادن میکروب ها، نگهداری این حیوان در خانه نهی شده است و برای رعایت بهداشت و نظافت های شخصی و عمومی و منزل و کودکان نباید سگ را در خانه نگهداری کرد. با این حال برخی افراد سگ های آموزش دیده را برای کارهایی مانند نگهبانی مزرعه ، کارخانه و … نگهداری می کنند. چرا که امام علی (ع) می فرمایند: در نگهداری سگ خیری نیست، مگر در سگ شکاری برای نگهبانی و سگ همراه گله گوسفندان.
نجاست سگ در دیگر مذهب های اسلامی چگونه بیان شده :
تنها گروهی که سگ را نجس نمی دانند گروه “مالکی ها” می باشند که آن هم با این که سگ را نجس نمی دانند اما معتقد هستند که باید با سگ ها به صورت تعبدی عمل شود. یعنی اگرسگ از ظرفی آب و یا غذا خورده است باید آن ظرف را 7 مرتبه شست و شو دهند تا پاک شود.
کار هایی که اسلام انجام آن ها را منع کرده است یقینا به خیر مسلمانان می باشد، پس زمانی که نجاست سگ در روایات و احادیث فراوانی آمده است باید از آن دوری کنیم و به دستورات شرع عمل کنیم.
سگ از دیگاه اسلام
سگ در ادیان دیگر :
در میان ادیان دیگر غیر از اسلام، بویژه ادیانی مانند مسیحیت و یهود که بین اعراب پیش از اسلام رایج بودند هم نشانه ای از باور به ناپاکی سگ و رویکرد منفی به آن به چشم نمی خورد.
- در کتاب مقدس یهودیان و مسیحیان، تنها اشاره ای که پاکی یا ناپاکی حیوانات شده، در داستان نوح در سفر پیدایش است که در آن خداوند به نوح فرمان می دهد که از همه انواع حیوانات، چه آنانی که پاکند و چه آنهایی که ناپاک، یک جفت را سوار کشتی اش کند.
- در مسیحیت که اساساً مفهوم نجاست، به آن معنا که در اسلام به کار رفته وجود ندارد و در دین یهود هم ناپاکی تنها به معنی حرام بودن خوردن گوشت برخی حیوانات (مانند خوک) تعبیر شده و نه نجس بودن و نهی از لمس کردن بدن این حیوانات یا نگهداری از آنها.
- در تلمود، که مجموعه آرا و احکام بزرگان یهود است، تنها با نگهداری سگی که باعث آزار و اذیت و ترساندن مردم شود مخالفت شده و در عین حال، آزار رساندن به سگان هم نهی شده است.
تنها در متون مربوط به آیین قبالا (تصوف یهودی) است که سگ به عنوان نمادی از نیروهای شیطانی توصیف شده و شاید به همین سبب باشد که در یهودیان حصیدی، یعنی شاخه ای از یهودیان که رویکردی بنیادگرا به دین خود دارند، دیده می شود که از سگ دوری می کنند، البته جنبش حصیدی سابقه ای کمتر از هزار سال دارد و در اروپا ریشه گرفته و رشد کرده است، بنابراین نمی توان پیوندی میان باورها و رفتار این دسته از یهودیان و یهودیان صدر اسلام یافت و ریشه نجاست سگ در دین اسلام را، همچون برخی دیگر از احکام شرع، در دین یهود و باورهای یهودیان جستجو کرد.
کلام آخر :
امیدوارم مطالب بالا برای شما مفید باشد. فقط این نکته را یاد آوری می کنیم که سگ با اینکه نجس شناخته شده است کسی این حق را ندارد که به این موجودات ظلم کنند و اگر حیوانی را گرسنه دیدید این وظیفه انسانی شماست که سعی کنید در صورت توان آن حیوان را سیر کنید.
مطالب بیشتر :
