ژاویز
سرفه خشک یا هرنوع دیگر آن را مـی توان نوعی واکنش طبیعی بدن در مقابل هرگونه محرک مانند مخــاط، گرد و غبار، دود یا آلرژن دانسـت که بدن سعی دارد آن را خــارج کند.در اصطلاح پزشکی به سرفه خشک (dry cough)، سرفه غیر مولد نیز گفته مـیشـود زیرا برخلاف سرفه مولد و مرطوب نمـی‌تواند باعث خروج مـیزان زیادی از ترشحات مخــاط یا همان خلط از ریه‌هـا یا مجاری بینی شما شـود. اصولا این نوع سرفه هفته‌هـا بعد از بیماریهـای تنفسی مانند سرماخوردگی، سیاه‌سرفه، آنفولانزا و کووید-۱۹ همراه شما اسـت.
سرفه هـای خشک را مـی توان به دو دلیل عفونت و علل غیر عفونی تقسیم کرد. علل عفونی سرفه حاد و خشک شامل عفونت هـای دسـتگاه تنفسی فوقانی (سرماخوردگی)، عفونت هـای سینوسی، برونشیت حاد و پنومونی هسـتند.سرفه خشک و پی در پی مـی‌تواند احساس خسـتگی در فرد ایجاد کرده و گاهی اوقات نیز با دندان درد همراه بوده و راه‌هـای هوایی شما بیشتر تحریک مـیشـود.
سرفه هنگامـی رخ مـی دهد که سلول هـا در امتداد عبور هوا تحریک شده و موجب بروز این مشکل مـی شـود. نتیجه آن اسـت که هوا در ریه هـا تحت فشار زیاد بوده و مجبور اسـت با فشار خــارج شـود.در هوای سرد، اغلب مردم از یک سرفه مزمن رنج مـی برند که مـی تواند سرفه خشک یا سرفه سینه باشد. سرفه خشک هم به عنوان سرفه ماندگار، سرفه تحریک کننده یا سرفه ای که شب هنگام رخ مـی دهد ، شناخته شده اسـت. سرفه کولیت هم به عنوان یک سرفه خفیف یا سرفه مولد توصیف شده اسـت.
در بیماران مبتلا به آلرژی، آسم و رفلاکس اسید معده به مری (GERD)، وجود سرفه‌هـای خشک طبیعی اسـت. اگرچه ممکن اسـت از عوارض جانبی طولانی‌مدت قرار گرفتن در معرض سموم محیطی مانند دود سیگار نیز باشند. در بعضی موارد، ۲۰ درصد بیماران پس از مصرف داروهـای مهـارکننده ACE مانند انالاپریل و لیزینوپریل دچار سرفه خشک مزمن مـی‌شـوند.
در مقایسه با سرفه‌هـای مرطوب، سرفه‌هـای خشک آزاردهنده‌تر هسـتند و در هر گروه سنی ممکن اسـت بروز کنند. تنفس هوای خشک در فصل‌هـای سرد سال مـی‌تواند گلو را تحریک کرده و زمان بهبود را طولانی‌تر کند.از درمان‌هـای پزشکی رایج سرفه خشک مـی‌توان به تجویز انواع ضد احتقان برای کاهش گرفتگی بینی و سینوس‌هـا، تجویز انواع قرص و شربت ضد سرفه و خلط‌آور، تجویز داروهـای اسـتنشاقی در قالب اسپری و اکسیژن درمانی اشاره کرد.
نشانه هـای سرفه خشک چیسـت؟
- احساس تنگی در راه هـای هوایی
- عدم وجود مخــاط همراه با سرفه
- عدم خس خس قفسه سینه و یا تراکم
- سرفه هـای مضر و خشک ممکن اسـت درهنگام شب بیشتر شـود. گاهی اوقات سرفه خشک مـی تواند به مدت چند روز یا ۱-۲ هفته دارای علائمـی مانند سرفه سرماخوردگی باشد.
علل سرفه خشک
سرفه هـای حاد و خشک را مـی توان به دو دلیل عفونت (ناشی از عفونت) و علل غیر عفونی تقسیم کرد. علل عفونی سرفه حاد و خشک شامل عفونت هـای دسـتگاه تنفسی فوقانی (سرماخوردگی)، عفونت هـای سینوسی، برونشیت حاد و پنومونی هسـتند.
علل سرفه غیر عفونی شامل برانگیختگی بیماری هـای مزمن مانند برونشیت مزمن، آمفیزم، آسم و آلرژی هـای محیطی اسـت.
علل سرفه خشک بسـتگی به عواملی مانند عوامل محیطی، شرایط درون ریه هـا، شرایط عبورهوا از ریه هـا به خــارج ، شرایط درون حفره قفسه سینه، ریه و علل گوارش دارد.
همچنین مواد شیمـیایی و مصرف سیگار هم رایج ترین علت سرفه مزمن اسـت. از دیگر عوامل تحریک کننده سرفه عبارتند از گرد و غبار، گرده، حیوانات خــانگی، مواد معدنی، مواد شیمـیایی صنعتی و آلودگی، دود و رطوبت پایین.
همچنین مشکلات مربوط به ریه هـا،از موارد شایع و غیر معمول سرفه مزمن اسـت. شایع ترین علت سرفه مزمن ناشی از سرطان ریه ، سارکوئیدوز، بیماریهـای بافت ریه و نارسایی احتقانی قلب یا ایجاد مایع مضر در ریه هـا اسـت.
عفونت مزمن سینوسی، سرفه هـای مزمن پس از زایمان، بیماری هـای گوش خــارجی، عفونت هـای گلو و اسـتفاده از داروهـای مهـارکننده ACE برای فشار خون بالا، در سرفه مزمن دخیل هسـتند.
علاوه بر فرآیندهـای بیماری در ریه و هوا، علائم و نشانه هـای بیماری در سایر نقاط داخل حفره قفسه سینه نیز ممکن اسـت منجر به سرفه شـود.
شرایط درون قفسه سینه که باعث سرفه مزمن مـی شـوند شامل سرطان، رشد غیرمعمول گره لنفاوی و افزایش غیر طبیعی آئورت اسـت.تنهـا علت سرفه مزمن که اغلب نادیده گرفته مـیشـود شامل ریفلاکس معده اسـت یعنی زمانی که اسید از معده به مری مـی آید.
این وضعیت غیرطبیعی مـی تواند باعث تحریک مری و حنجره شده و منجر به تولید رفلکس سرفه مـی شـود.
درمان سرفه خشک
در صورتی که بیمار مبتلا به سرفه حاد و خشک بوده و به پزشک مراجعه نکرده باشد، ممکن اسـت تلاش کند تا از داروهـای سرماخوردگی برای کاهش سرفه اسـتفاده کند.
اگر بیمار، مشکوک به سرماخوردگی یا آنفولانزا باشد، ممکن اسـت سرفه، تا زمان رفع خودبخودی عفونت، برطرف شـود. سرفه حاد و خشکی که از طریق آلرژی ایجاد مـی شـود اغلب با داروهـای آلرژیک رفع مـی شـود زیرا سرفه به علت تحریک کننده هـای محیطی ایجاد شده و با از بین رفتن عامل تحریک کننده ، رفع مـی شـود.
برای درمان سرفه مزمن با علت شناخته شده، بهتر اسـت که با پزشک یا متخصص مشـورت شـود. درمان سرفه به شدت و علت اصلی آن بسـتگی دارد. به طورکلی، در درمان و کاهش سرفه، علاوه بر درمان ،علت اصلی هم بررسی مـی شـود.
در برخی موارد سرفه شدید را مـی توان با داروهـای ضد سرفه درمان کرد. سرفه شدید و یا سرفه هـایی که هنگام خواب تشدید مـی شـوند، ممکن اسـت نیاز به درمان هـایی داشته باشند که حاوی داروهـای مخدر هسـتند. در صورت تجویز این داروهـا ،بهتر اسـت از مصرف الکل و رانندگی پرهیز کنید.
در صورتی که بیمار مشکوک به عفونت باکتریایی باشد، پزشک اغلب آنتی بیوتیک تجویز مـی کند. افرادی که مشکوک به عفونت ویروسی هسـتند، از آنتی بیوتیک سودی نخواهند برد ونیاز به درمان قوی تر و موثر تری دارند.
افراد سالمند، افراد مبتلا به عفونت هـای باکتریایی و ویروسی قوی و افراد دارای سیسـتم ایمنی ضعیف، ممکن اسـت نیاز به بسـتری شدن در بیمارسـتان داشته باشند ، تا مشکل اصلی توسط پزشک بررسی شـود.
درمان سرفه خشک با طب سـتنی
طب سنتی توصیه هـای مجربی برای تسکین سرفه هـای خشک پیشنهـاد مـی‌کند که با بکارگیری تکرار شـونده یک یا دو مورد از این روشهـا این نوع سرفه هـا در کنار اسـتفاده از دارو بهبود پیدا مـی‌کنند.درمان سرفه هـای خشک با توصیه هـای طب سنتی
به گفته کارشناسان تغذیه سرفه‌هـای خشک معمولاً سمج هسـتند و در بیشتر اوقات حتی با فروکش کردن علائم بیماری این سرفه هـا به قوت خود باقی مـی‌مانند و باعث آزار بیمار و اطرافیان او مـی شـوند.
طب سنتی برای درمان این سرفه هـا راهکارهـایی ارائه کرده اسـت که عبارتند از:
از زنجبیل غافل نشـوید
سرفه هـای خشک به دلیل عفونتهـای ویروسی و باکتریایی در بیمار بروز پیدا مـی‌کند. این سرفه‌هـا به خودی خود تسکین نمـی‌یابند و باید از رژیم غذایی ویژه‌ای برای کاهش دادن آن هـا پیروی کرد. زنجبیل و اسـتفاده از دمنوش آن یکی از راهکارهـای رفع این سرفه هـاسـت. جالب اسـت بدانید در اغلب شربتهـای مخصوص درمان سرفه از این ریشه اسـتفاده مـی شـود. بهتر اسـت از زنجبیل تازه اسـتفاده کنید اما اگر آن را در دسـترس نداشتید مـی‌توانید از پودر آن برای تهیه دمنوش اسـتفاده کنید. اگر نسبت به مصرف این ریشه حساسیت دارید و با مصرف آن دچار خــارش در گلو مـی‌شـوید لازم اسـت آن را در مقادیر کم به مـیزان یک چهـارم قاشق چای خوری در یک فنجان آب داغ بریزید و همراه با عسل مـیل کنید. برای دم کردن ریشه زنجبیل باید چند تکه تازه از آن را به مدت ده دقیقه در آب داغ و جوشیده قرار دهید و سپس همراه با عسل مـیل کنید.
دمنوش پونه و سیر را امتحان کنید
سه حبه سیر را پوسـت بگیرید و با یک فنجان آب سرد بجوشانید. پس از چند دقیقه مقداری پونه کوهی به آن اضافه کنید. این دمنوش به سرعت باعث کاهش سرفه‌هـای خشک مـیشـود. مـی‌توانید آن را همراه با کمـی آب لیمو ترش و عسل مـیل کنید. پونه خــاصیت ضد التهـابی دارد و عفونتهـای تنفسی را کاهش مـی‌دهد.
مصرف مکرر آب پیاز
خیلی هـا از مصرف پیاز خــام پرهیز مـی‌کنند اما واقعیت این اسـت که هیچ ماده غذایی به اندازه پیاز نمـی‌تواند به سرعت باعث تسکین علائم سرماخوردگی و عفونتهـای تنفسی شـود. اگر تا به حال آب پیاز مصرف نکرده‌اید یا به آن حساسیت دارید بهتر اسـت سوپی سرشار از این ماده مغذی آماده کنید. در انواع خوراک، آش، سوپ پیاز فراوان بریزید. اگر از خوردن تکه هـای پیاز لذت نمـی برید حتماً چند پیاز به طور کامل و خرد نشده به غذای درحال پخت اضافه کنید تا در انتهـا بتوانید به راحتی آن را از غذای تان جدا کنید.
معجون شیر و عسل و زردچوبه
به شیر درحال جوشیده شدن مقدار کمـی زردچوبه اضافه کنید. این یک روش آسان اما قدیمـی برای رفع سرفه اسـت. وقتی این معجون کمـی ولرم شد آن را به همراه یک قاشق عسل مـیل کنید. نوشیدن این معجون قبل از غذا باعث کاهش اشتهـا مـیشـود و مصرف آن پیش از خواب به درمان بی‌خوابی و سرفه هـای خشک در خواب کمک مـی‌کند.
گلاب اسـتنشاق کنید
در طب سنتی توصیه به مصرف روزانه چند قطره گلاب شده اسـت. گلاب افسردگی را از بین مـی‌برد و بوییدن آن مـی‌تواند باعث تسکین علائم بیماریهـای تنفسی شـود. گلاب یک عصاره ضد التهـاب اسـت و اسـتفاده چند قطره از نوع خــالص آن در دمنوش هـا مـی‌تواند باعث کاهش علائم سرماخوردگی و سرفه هـای خشک شـود.
تشخیص سرفه خشک کرونا
سرفه خلط‌دار یا مرطوب سرفه مفیدی اسـت که عمدتاً به خــاطر سرماخوردگی یا آنفولانزا پیش مـی‌آید و مخــاط اضافی را از بدن، ریه و سینه دفع مـی‌کند، اما داسـتان سرفه خشک و خــارش گلو به خصوص سرفه خشک کرونا فرق مـی‌کند. برای تشخیص سرفه خشک حتماً به پزشک مراجعه کنید و آزمایش‌هـای بالینی، و در صورت لزوم سی‌تی ریه و عکس‌برداری را انجام دهید. متخصصین گوش، حلق و بینی ما در دکترتو با امکان مشاوره آنلاین و یا حتی مراجعه حضوری، در تشخیص این بیماری به شما کمک مـی‌کنند.
یکی از روش‌هـای تشخیص سرفه خشک روش اسپیرومتری اسـت که در طی آن بیمار داخل وسیله پلاسـتیکی نفس مـی‌کشد و پزشک عملکرد ریه بیمار را بررسی مـی‌کند. روش اسپیرومتری برای تشخیص سرفه خشک آسم هم به کار مـی‌رود. از دیگر روش‌هـای تشخیص سرفه خشک، برونکوسکوپی و آندوسکوپی هسـتند.
یکی از علائم شایع ابتلا به کووید-۱۹ سرفه خشک اسـت که معمولاً در نخسـتین روزهـای ابتلا فرد به عنوان اولین علامت، سرفه خشک کرونا را تجربه مـی‌کنند. حال از کجا بفهمـیم که سرفه خشک به خــاطر ابتلا به کرونا اسـت. اگر سرفه خشک و خــارش گلو همراه با هر کدام از علائم زیر باشد به احتمال زیاد سرفه شما از نوع سرفه خشک کرونا اسـت:
- درد مفصلی یا عضلانی
- التهـاب گلو و گلودرد
- سردرد کرونا
- آبریزش و گرفتگی بینی
- تنگی نفس یا گرفتگی سینه
- حالت تهوع و اسـتفراغ
- اسهـال
از دسـت دادن حس چشایی و بویایی، بی‌اشتهـایی، خسـتگی بی‌دلیل، تب و دمای بالا هم از دیگر عواملی هسـتند که مطمئن مـی‌شـوید به نوع سرفه خشک کرونا مبتلا هسـتید. سرفه خشک کرونا معمولاً یک روز پس از ابتلای فرد به ویروس شروع مـیشـود و تا ۱۹ روز ادامه مـی‌یابد، البته گاهی سرفه خشک کرونا جزء عوارض ثانویه این بیماری اسـت که تا مدت‌هـا با فرد باقی مـی‌ماند، البته مـیزان شیوع سرفه خشک کرونا در بزرگسالان به نسبت سرفه خشک کودکان بسیار بیشتر اسـت.
کلام آخر
همانطور که دیدیدم برای سرفه ی خشک درمان هـای بسیاری وجود دارد که هر کدام روش هـای خــاص خود را دارد. پیشنهـاد مـی شـود قبل از مصرف هر نوع دارویی با پزشک مشـورت کنید زیرا هر دارویی علاوه بر فوایدی که دارد عوارض جانبی خود را هم به همراه دارد و ممکن اسـت با بیناری شما ختی تداخل داشته باشد و کار به جاهـای باریک بکشد.
مطالب بیشتر :
آسم چیســت؟ علل، علائم و پیشگیری از آسم
بهترین و راحت ترین روش درمان هــای خــانگی سرماخوردگی
ویروس کرونا چیســت، راه هــای پیشگیری از کرونا
آسم شبانه چیســت؟ علل، علائم و درمان آسم شبانه
