ژاویز
آیا شمـا هم فرزندی داریـد که درس نمـيخواند و بـا این چالش روبرو هستیـد که بـا فرزند درس نخوان چه کنیـد؟ امروزه درس نخواندن فرزندان بـاعث نگرانی والدین مـي شود و نمـي دانند در مواجهه بـا چنین مشکلی از چه روشی استفاده کنند که فرزنداشان لج نکنند. بهتر است بشینیـد بـا فرزند عزیزتـان صحبت کنیـد تـا علت آن را بفهمـيد سپس به راهکارهای بهبـود ان فکر کنیـد. در این مطلب از ژاویز دربـاره بـا فرزند درس نخوان چه کنیم؟ توضیحات کاملا کاربردی داده شده است که به شمـا پیشنهاد مـي کنیم که ببینیـد، پس بـا مـا همراه بـاشیـد.
علل درس نخواندن بچه ها :
اغلب کودکان در دوران پیش دبستـانی به درس خواندن علاقه‌مند هستند و معمولا بی‌علاقگی به درس و نداشتن انگیزه جهت تحصیل، در سنین نوجوانی بیشتر در مـيان دانش آموزان دیـده مـي‌شود. در این سن افراد در حال خداحافظی از سنین کودکی هستند و ورود به دوره نوجوانی، آنها را بـا چالش‌هایی روبه‌رو مـي‌کند.
بیشتر والدین زمـانی که فرزندشان درس نمـيخواند و یا به درس خواندن علاقه ندارد؛ سریعا او را متهم مـي‌کنند؛ امـا بهتر آن است که علت‌ها و دلایل این موضوع ریشه‌یابی شود و سپس برطرف شود. در ادامه به برخی دلایل درس نخواندن دانش آموزان در سنین مختلف اشاره کرده‌ایم:
درس خواندن را به عنوان وظیفه خود نمـي‌دانند :
در وهله اول شمـا بـایـد به فرزندان خود بیاموزیـد که درس خواندن وظیفه آنها است. بنـابراین فرقی نمـي‌کند به درس خواندن علاقه‌مند هستند و یا تمـایلی به آن ندارند؛ بـایـد هر روز وظیفه خود را انجام دهند و در صورتی که در آن کوتـاهی کنند، بـازخواست مـي‌شوند.
برطرف کردن بی قیـد و شرط خواسته‌های بچه‌ها :
گاهی علت درس نخواندن بچه‌ها، خود والدین هستند. دلیل این موضوع این است که برخی پدر و مـادرها تمـامـي امکانـات و شرایط را برای فرزندان خود فراهم کرده‌اند و در واقع فرزند آنها دلیلی برای تلاش کردن ندارد. وقتی یک فرد بتواند بدون هیچ تلاشی به تمـامـي خواسته‌های خود برسد، به مرور حس بی‌انگیزگی در او ایجاد مـي‌شود و در ذهن خود فقط به این موضوع فکر مـي‌کند که هر چه را که لازم داشته بـاشد والدین‌اش برایش مهیا مـي‌کنند و نیازی نیست که تلاش کند.
بنـابراین برطرف کردن خواسته‌های کودکان و نوجوانـان بـایـد در محدوده تعیین شدهای بـاشد و حتی مـي‌تواند در قبـال کارها و یا درس خواندن به عنوان تشویقی در اختیار آنها قرار بگیرد.
بخاطر ترس از تنبه و سرزنش والدین ممکن است کودکان درس نخوانند
ترس از انتقاد و سرزنش :
از دیگر دلایل درس نخواندن کودکان و نوجوانـان، انتقاد و سرزنش‌های مدام والدین است. پدر و مـادرهایی که مدام به فرزند خود مـي‌گویند تو در آینده به جایگاهی نخواهی رسیـد و … سبب نـابـودی انگیزه او برای درس خواندن مـي‌شوند.
مجبـور کردن به تحصيل :
والدینی که بـا خشم و عصبـانیت فرزند خود را وادار به درس خواندن کنند، در نهایت بـاعث ایجاد احساسات منفی در او نسبت به درس خواندن مـي‌شوند.
مشکلات روحی و روانی :
در برخی موارد کودکان و یا نوجوانـان به برخی مشکلات روحی و روانی همچون اختلال اضطراب، افسردگی، نداشتن اعتمـاد به نفس، وسواس فکری و … دچار هستند که تمـامـي این عوامل مـانع از درس خواندن آنها مـي‌شود. بنـابراین والدین بـا شنـاسایی و حل این دسته از مشکلات مـي‌توانند به فرزندان خود کمک کنند که مجدد درس بخوانند.
تنش‌های خانوادگی :
برخی از کودکان و نوجوانـان در خانواده‌هایی زندگی مـي‌کنند که دعوا و مشاجره بخشی از زندگی والدین‌شان شده است. همـين موضوع مـي‌تواند بر روی روحیه دانش آموز تـاثیر بگذارد و او را نسبت به درس خواندن بی‌علاقه کند. از دیگر مشکلات و تنش‌های خانوادگی که سبب بی‌علاقگی کودکان و نوجوانـان به درس خواندن مـي‌شود، شامل موارد زیر است:
- طلاق
- پرجمعیت‌بـودن خانواده
- فقر
- بیکاری پدر
- ابتلای افراد خانواده به بیمـاری صعب العلاج
- و …
فرزندان خود را در درس هایش تشویق کنید
عدم تشویق فرزند :
اگر فرزندتـان در زمـينه تحصیلی موفقیتی داشته است، سعی کنیـد برای ایجاد انگیزه بیشتر در او، از تشویق و جایزه استفاده کنیـد.
ضعف در فهمـيدن مطالب مربـوط به سال های گذشته :
برخی کودکان از سال‌های گذشته تحصیل خود، ضعف‌هایی دارند و آن را بـا خود به سال‌های بعد نیز مـي‌برند. همـين موضوع سبب مـي‌شود که آنها به درستی مطالب را متوجه نشوند و به مرور نسبت به درس خواندن بی‌علاقه گردند.
ارزشیابی نـامنـاسب در مدرسه :
گاهی نیز علت درس نخواندن کودکان و نوجوانـان، ارزشیابی نـادرستی است که در مدرسه‌ها انجام مـي‌شود. به این صورت که اگر دانش آموزی متوجه شود فردی که کم‌تر از او درس خوانده و تلاش کرده است امـا نمره بهتری را کسب نموده، انگیزه خود را برای درس خواندن از دست مـي‌دهد.
مشکلات موجود در مدرسه :
در برخی موارد نیز علت درس نخواندن کودکان و نوجوان داشتن مشکلاتی در محیط آموزشی و مدرسه‌شان مـي‌بـاشد. برخی از این مشکلات شامل موارد زیر است که والدین مـي‌توانند آن ها را مورد بررسی قرار دهند :
- تلاش نـاکافی معلمـان
- تدریس نـامطلوب
- دادن تکالیف سنگین به دانش آموزان
- نبـودن یا کم بـودن ارتبـاط عاطفی بین معلمـان و شاگردان
- کمـي انگیزه در معلمـان
- نبـود ابداع و نوآوری در روش‌های تدریس
- استفاده نکردن از وسایل کمک آموزشی
روش های کاربردی در برخورد بـا بچه درس نخوان :
سوالی که برای بیشتر والدین وجود دارد این است که چگونه بـا فرزند درس نخوان خود رفتـار کنیم که او را به درس خواندن علاقه‌مند سازیم. در ادامه به برخی راهکارهای کارآمد در ارتبـاط بـا طرز برخورد بـا بچه درس نخوان اشاره کرده‌ایم:
به کودک خود ابراز محبت کنید
1. ابراز محبت کنیـد :
علاقه قلبی تمـامـي پدر و مـادرها این است که فرزندی درس‌خوان، تلاش‌گر، مودب و بـاانگیزه داشته بـاشند. این موارد زمـانی امکان‌پذیر است که آنها هیچ گونه مشکل عاطفی نداشته بـاشند. بنـابراین سعی کنیـد در ارتبـاط بـا فرزندان خود از الفاظ منـاسب و محبت‌آمـيزی استفاده کنیـد. گفتن جملاتی نظیر تو تنبل هستی، تو توانـایی درس خواندن نداری و … همگی دارای تـاثیرات منفی بر روی فرزندتـان است.
2.نظارت منظم بر درس خواندنشان :
گاهی علت درس نخواندن بچه‌ها این است که درس‌های نخواندهشان تلمبـار شده است و حالا برای شروع مطالعه بی‌انگیزه هستند. بهتر است والدین یک نظارت دائمـي بر روی درس‌های فرزندشان داشته بـاشند و سعی کنند برای او برنـامه ریزی کنند. به کودک و یا نوجوان خود آموزش دهیـد که برای انجام تمـامـي کارهای خود برنـامه‌ریزی کند تـا دچار آشفتگی و بی‌نظمـي نشود. مطالعه به موقع دروس در حجم کم انگیزه لازم را در آنها نیز ایجاد خواهد کرد.
برنـامه ریزی برای درس فرزندان :
برنـامه‌ریزی کردن به معنـای پرکردن تمـامـي ساعات شبـانه‌روز بـا درس خواندن برای بچه‌ها نیست. در واقع والدین بـایـد یک برنـامه‌ریزی متعادل را برای فرزندان خود داشته بـاشند که آنها بتواند در کنـار مطالعه درس‌ها و انجام تکالیف مدرسه، ساعاتی را نیز به تفریح، سرگرمـي و حتی دیـدن فیلم در کنـار خانواده اختصاص دهند.
فرزندتـان را تشویق کنیـد :
از اشتبـاهات والدین، ایـده‌آل گرایی در مورد عملکرد فرزندشان است. توصیه مـي‌شود موفقیت‌های فرزند خود را متنـاسب بـا توانمندی‌هایی که دارد، بسنجیـد و به هیچ عنوان او را بـا شخص دیگری مقایسه نکنیـد. حتی اگر فرزندتـان به موفقیت کوچکی رسیـده است، امـا برای آن تلاش کرده است، او را تشویق کنیـد. تشویق کردن مـي‌تواند سبب شود فرزندتـان تلاش بیشتری برای رسیـدن به موفقیت‌های بیشتر داشته بـاشد. همواره تشویق کردن را بر تنبیه و پیامدهای منفی ارجح‌تر قرار دهیـد.
برای تشویق کردن فرزند خود به درس خواندن رشوه ندهید
رشوه ندهیـد :
از رشوه دادن به کودکتـان خودداری کنیـد. از دادن قول هایی همچون «اگر نمره خوبی بگیری، به تو هدیه مـي دهم» پرهیز کنیـد. جای انگیزه کودک در چنین جملاتی کجاست؟ بـا این کار، احتمال دارد کودکتـان را به طور موقت وادار به درس خواندن کنیـد، امـا در نهایت شمـا مشکلی برای خودتـان درست خواهیـد کرد. به طوری که اگر خواسته های کودکتـان را بر آورده نکنیـد، اوقات تلخی مـي کند و درس نمـي خواند. پس این عادت را در او ایجاد نکنیـد.
دربـاره آن چه یاد مـي گیرد سوال کنیـد :
به جای این که کودکتـان را برای نمرات پایینش تنبیه کنیـد، از او بپرسیـد که چه چیزی در مدرسه یاد گرفته است و آن ها را به شمـا یاد دهد. اگر در جایی اشتبـاه کرد، او را اصلاح کنیـد. هنگامـي که او بـا زبـان خودش به شمـا تدریس مـي کند، درس هایش را برای خودش تکرار مـي کند و لذا به یادگیری بهتر او کمک خواهد کرد. سعی کنیـد زیاد دربـاره نمراتش از او سوال نکنیـد وقتی به دنبـال بـازخورد هستیـد.
شرایط منـاسب درس خواندن را فراهم کنیـد :
تمـامـي بچه ها در محیط خانه نیازمند یک شرایط مساعدی هستند که زمـينه ساز درس خواندن آن هاست. در این قسمت از مقاله سعی کرده ایم به این شرایط اشاره کنیم. سعی کنیـد تمـامـي موارد را برای فرزندانتـان فراهم کنیـد تـا بـا خیالی آسوده مشغول به درس خواندن شود.
دوری کردن عوامل حواس پرتی :
یکی از عوامل حواس پرتی در خانه تلویزیون است. درس خواندن و یا انجام تکالیف همزمـان بـا تمـاشای تلویزیون امکان پذیر نیست. حتمـا در برنـامه ریزی به کودک و یا نوجوان خود آموزش دهیـد که در هنگام مطالعه تلویزیون را فراموش کند، چراکه پس از اتمـام درس خواندن مـي تواند که برنـامه مورد علاقه خود را مشاهده کند. بنـابراین عوامل حواس پرتی دانش آموز همچون تلویزیون، موبـایل، تبلت و … بـایـد از او دور بـاشد.
یک مکان مناسب برای درس خواندن بچه ها در نظر بگیرید
در نظر گرفتن یک مکان ثابت برای درس خواندن :
مطالعه در یک مکان ثابت بـاعث افزایش تمرکز فرزندتـان برای درس خواندن خواهد شد.بهتر است دانش آموز برای انجام تکالیف و مطالعه دروس خود یک اتـاق مجزا داشته بـاشد. بهتر است این مکان از نور خوبی برخوردار بـوده و در واقع بی صدا نیز بـاشد تـا تمرکز دانش آموز در حین مطالعه بهم نریزد.
تهیه لوازم مورد نیاز مطالعه فرزندتـان :
بهتر است در مکانی که فرزندتـان قصد مطالعه دارد، تمـامـي لوازمـي که او نیاز دارد شامل لوازم التحریر، دفتر، کتـاب و … را فراهم کنیـد تـا او بـا خیال راحت شروع به مطالعه کند و برای هر چیزی از سرمـيز خود بلند نشود. این کار بـاعث تمرکز بیشتر او خواهد شد.
یافتن بهترین زمـان مطالعه :
هر شخصی بـا توجه به خصوصیاتی که دارد در یک ساعت مشخص بهترین مطالعه را تجربه مـي کند و به عبـارتی در کم ترین زمـان بیشترین بـازدهی را از مطالعه خود مـي گیرد.برخی انسان‌ها در صبح، هوشیاری بـالاتر دارند و برخی دیگر در عصرها، به طور معمول صبح ها بـا انرژی هستیم و احساس مثبتی داریم و کارایی بـالاتر امـا عصرها یک فرود داریم و دچار خواب آلودگی و در نتیجه پایین آمدن تمرکز و کارایی مـي شویم. در شب دوبـاره انرژی دریافت مـي کنیم و موجب بـالا رفتن حوصله و تمرکز و دقت مـي شود.
اگر سعی در شنـاخت مدل فرزند خود داشته بـاشیـد و بتوانیـد آن را کشف نمـاییـد، مـي توانیـد در زمـان هایی که راندمـان وی بـالاتر است، کارهای سخت تر و در زمـان های دیگر استراحت و یا تکالیف ساده تر را انجام دهد. سعی کنیـد در ابتدای روز که انرژی بیشتری دارد، بـا در س های سخت تر و یا تکالیف مطالعه را آغاز نمـایـد. سپس هر زمـان که احساس خستگی کرد و خواست از سر درس بلند شود، بگویـد فقط ۵ دقیقه بیشتر مطالعه مـي‌کنم. این کار موجب مـي گردد، هم توانـایی و تسلط بر خودش بیشتر شود و هم بیشتر درس بخواند.
تـایم استراحت پس از هر مطالعه :
خیلی خوب است که در زمـان مطالعه زمـان هایی را به استراحت اختصاص دهیـد. مثلا پس از یک ساعت مطالعه اجازه دهیـد فرزندتـان یک ربع تـا نیم ساعت استراحت کند، موسیقی گوش بدهد ، مـيان وعده بخورد و مجدد بـا انرژی بیشتر به سراغ ادامه مطالعه برود. این کار مـيزان یادگیری فرزندتـان را بـالا مـي برد و به فرزندتـان اجازه بـازیابی مطالب را خواهد داد.
تعیین کردن هدف به درس خواندن کودکان کمک می کند
برای فرزند خود هدف تعیین کنیـد :
به کودکتـان برای تحقق اهدافش کمک کنیـد. تکالیف بزرگ را به بخش های کوچک تر تقسیم کنیـد و تـاریخ و زمـان برای انجام آن تعیین کنیـد. بـا این کار، او بـا گذشت هر روز احساس موفقیت مـي کند.
زمـانی را به درس خواندن فرزندتـان اختصاص دهیـد :
شمـا مـي توانیـد کنـار کودکتـان بنشینیـد و کارهای خانه یا محل کارتـان را انجام دهیـد، در حالی که او درس مـي خواند. امـا در این زمـان از لپ تـاپ یا تلفن همراهتـان استفاده نکنیـد. زمـان خاصی را برای درس خواندن کودکتـان تنظیم کنیـد و به او در درس خواندن کمک کنیـد.
اگر شمـا ذرت بـو داده بخوریـد و تلویزیون تمـاشا کنیـد، در حالی که او بـا تکالیف ریاضی اش سر و کله مـي زند، شمـا به او هیچ دلیلی برای ادامه دادن نمـي دهیـد. لذا در کنـار او بنشینیـد و تکالیفش را بررسی کنیـد و اگر نیاز به کمک داشت، به او کمک کنیـد. بـا این کار او مـي فهمد که کار مهمـي انجام مـي دهد و مـادرش بـا او مشارکت مـي کند.
کلام آخر :
امـيدواریم مطالب بـالا برای شمـا مفیـد بـوده بـاشد. سعی کنیـد فرزند خود را بـا دیگران مقایسه نکنیـد چون عملکرد هر شخص متفاوت است. شمـا به عنوان والدین فرزندانتـان بـایـد سعی کنیـد رابطه گرم و خوبی بـا آنها داشته بـاشیـد تـا به راختی بـا شمـا صحبت کنند؛ از این طریق مـي توانیـد علت را بیابیـد و فرزند خود را راهنمـایی کنیـد. سعی کنیـد فرزندتـان بـا هر نمره ای که مـي گیرد دوستش داشته بـاشیـد و این موضوع را به آنها یاد آوری کنیـد.
مطالب بیشتر :
