ژاویز
دیابت بارداری چیست؟
در دوران بارداری، برخی از خانم ها قند خون بالایی دارند که به عنوان دیابت بارداری (GDM) یا دیابت حاملگی شناخته می شود. دیابت حاملگی به طور معمول بین هفته های 24 و 28 بارداری ایجاد می شود.
طبق گزارش مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، تخمین زده می شود که در 2 تا 10 درصد از بارداری ها در ایالات متحده، دیابت بارداری رخ می دهد.
اگر در حین بارداری دچار دیابت حاملگی هستید، به این معنی نیست که قبل از بارداری مبتلا به دیابت بوده اید یا بعداً دچار آن خواهید شد. اما دیابت حاملگی خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را در آینده افزایش می دهد.
در صورت عدم مدیریت کافی، این بیماری می تواند خطر ابتلا به دیابت را در فرزند تان افزایش دهد و همچنین خطر عوارض را برای شما و کودک تان در دوران بارداری و زایمان افزایش دهد.
علائم دیابت بارداری چیست؟
بروز علائم در دیابت بارداری بسیار نادر است. اما اگر علائمی را هم تجربه کنید، احتمالاً آنها خفیف هستند. برخی از این علائم شامل موارد زیر است:
- خستگی
- تاری دید
- تشنگی بیش از حد
- نیاز بیش از حد به دفع ادرار
- خرناس
چه عواملی باعث دیابت حاملگی می شود؟
علل دیابت حاملگی
علت دقیق دیابت بارداری هنوز ناشناخته است، اما به نظر می رسد، هورمون ها در این قضیه نقش دارند. در واقع هنگامی که باردار هستید، بدن مقادیر بیشتری از برخی هورمون ها را ترشح می کند. از جمله:
- لاکتوژن جفتی انسانی (hPL)
- هورمون هایی که مقاومت به انسولین را افزایش می دهند
این هورمون ها روی جفت تأثیر می گذارند و به پایداری بارداری شما کمک می کنند. اما با گذشت زمان، میزان این هورمون ها در بدن شما افزایش می یابد و ممکن است بدن شما را در برابر انسولین (هورمون تنظیم کننده قند خون) مقاوم کنند.
انسولین به انتقال گلوکز از خون به سلولهای شما کمک می کند، جایی که برای انرژی استفاده می شود. در دوران بارداری، بدن به طور طبیعی کمی به انسولین مقاومت نشان می دهند. به طوری که گلوکز بیشتری در جریان خون شما وجود دارد تا به کودک منتقل شود.
اگر مقاومت به انسولین خیلی قوی باشد، ممکن است قند خون شما به طور غیر طبیعی افزایش یابد. این افزایش می تواند باعث دیابت حاملگی شود.
چه افرادی در معرض خطر دیابت حاملگی هستند؟
برخی افراد بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. از جمله:
- زنان بالای 25 سال
- کسانی که فشار خون بالا دارند
- سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت
- داشتن اضافه وزن قبل از بارداری
- افزایش وزن بیش از حد در حین بارداری
- داشتن نوزاد چند قلو در شکم
- قبلاً نوزادی به وزن بیش از 4 کیلو به دنیا آورده اید
- در گذشته دیابت حاملگی داشته اید
- سقط جنین و یا تولد نوزاد مرده بدون دلیل خاصی
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، آکانتوز نیگریکان یا سایر شرایطی که با مقاومت به انسولین همراه است.
حتما بخوانید: نکات مهم قبل از بارداری
دیابت حاملگی چگونه تشخیص داده می شود؟
نحوه تشخیص دیابت حاملگی
انجمن دیابت آمریكا (ADA)، پزشكان را تشویق می كند كه به طور مرتب زنان باردار را برای علائم دیابت بارداری مورد غربالگری قرار دهند. اگر در ابتدای بارداری سابقه دیابت یا قند خون نداشته اید، پزشک در هفته 24 تا 28 بارداری، احتمال وجود دیابت بارداری را در شما بررسی می‌کند.
تست چالش گلوکز
برخی از پزشکان بررسی دیابت حاملگی را با آزمایش چالش گلوکز شروع می کنند. برای انجام این آزمایش، نیازی به هیچگونه آمادگی ندارید.
برای آزمایش، ابتدا محلول گلوکز را می نوشید و بعد از یک ساعت آزمایش خون انجام می دهید. اگر قند خون شما بالا باشد، پزشک ممکن است آزمایش تحمل گلوکز خوراکی سه ساعته را انجام دهد. این تست در دو مرحله انجام می شود.
آزمون یک مرحله ای
- پزشک سطح قند خون ناشتای شما را اندازه‌گیری می‌کند.
- آنها از شما می خواهند که یک محلول حاوی 75 گرم (گرم) کربوهیدرات بنوشید.
- در مرحله بعد سطح قند خون شما طی یک و دو ساعت آینده بررسی می‌شود.
اگر شما هر یک از مقادیر قند خون زیر را داشته باشید، احتمالاً به دیابت حاملگی مبتلا هستید:
- قند خون ناشتا بیشتر یا مساوی 92 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
- میزان قند خون بعد از یک ساعت بیشتر یا معادل 180 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
- میزان قند خون بعد از دو ساعت بیشتر یا معادل 153 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
آزمون دو مرحله ای
- برای مرحله دوم نیازی به ناشتا بودن نیست.
- آنها از شما خواهند خواست که یک محلول حاوی 50 گرم قند را بنوشید.
- بعد از یک ساعت قند خون شما را آزمایش می کنند.
اگر میزان قند خون شما بیشتر یا مساوی با 130 یا 140 میلی گرم در دسی لیتر باشد، آزمایش مرحله دوم در روز دیگری انجام می شود. در این مرحله تعیین آستانه سطح قند خون برای تشخیص بیماری به پزشک‌تان بستگی دارد.
در طول آزمایش دوم، پزشک، میزان قند خون شما را در حالت ناشتا مورد بررسی قرار می دهد.
- آنها از شما درخواست می کنند که یک محلول حاوی 100 گرم قند را بنوشید.
- سپس یک، دو و سه ساعت بعد، قند خون شما را اندازه گیری می کنند.
اگر حداقل دو مورد از موارد زیر را داشته باشید، دیابت بارداری در شما تشخیص داده خواهد شد.
- میزان قند خون ناشتا بیشتر یا معادل 95 یا 105 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
- میزان قند خون در یک ساعت بیشتر یا معادل 180 یا 190 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
- میزان قند خون در دو ساعت بیشتر یا معادل 155 یا 165 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
- میزان قند خون در سه ساعت بیشتر یا معادل 140 یا 145 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
آیا باید نگران دیابت نوع 2 نیز باشیم؟
عوارض دیابت بارداری
بهتر است زنان در ابتدای بارداری برای ابتلا به دیابت نوع 2 غربالگری شوند. اگر فاکتورهای خطر ساز ابتلا به دیابت نوع 2 را دارید، به احتمال زیاد پزشک در اولین معاینه پیش از زایمان شرایط شما را بررسی می‌کند. این عوامل خطر شامل موارد زیر است:
- اضافه وزن
- بی تحرکی
- فشار خون بالا
- کمبود کلسترول خوب (HDL) در خون
- داشتن مقدار زیادی تری گلیسیرید در خون
- سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت
- سابقه دیابت حاملگی، پیش دیابت یا علائم مقاومت به انسولین
- قبلاً نوزادی را به دنیا آورده اید که بیش از 4 کیلوگرم وزن داشته
- تبار آفریقایی، بومی آمریکا، آسیایی، اقیانوس آرام یا تبار اسپانیایی
آیا دیابت بارداری انواع مختلفی دارد؟
دیابت حاملگی به دو دسته تقسیم می شود. دیابت بارداری دسته یک، که تنها از طریق رژیم غذایی قابل کنترل است. اما در دیابت بارداری دسته دو، افراد برای کنترل وضعیت خود به انسولین یا داروهای خوراکی نیاز دارند.
دیابت حاملگی چگونه درمان می شود؟
اگر مبتلا به دیابت حاملگی هستید، برنامه درمانی شما به میزان قند خون شما در طول روز بستگی دارد. در بیشتر موارد، پزشک به شما توصیه می کند که قبل و بعد از غذا قند خون خود را اندازه گیری کنید و با تغذیه سالم و ورزش منظم، وضعیت خود را مدیریت کنید.
در بعضی موارد، در صورت لزوم ممکن است تزریق انسولین نیز اضافه شود. بر اساس گزارشات، فقط 10 تا 20 درصد از زنان مبتلا به دیابت حاملگی به انسولین نیاز دارند تا قند خون شان را کنترل کنند.
اگر نیاز به اندازه گیری سطح قند خون داشته باشید، باید از دستگاهی مناسب استفاده کنید که پزشک آن را در اختیار شما قرار می‌دهد.
همچنین ممکن است، تا زمان زایمان به تزریق انسولین نیاز داشته باشید. بنابراین از پزشک خود در مورد زمان مناسب تزریق انسولین در رابطه با وعده های غذایی و ورزش خود بپرسید تا از کاهش قند خون جلوگیری کنید.
پزشک همچنین به شما خواهد گفت که در صورت افت شدید قند خون و یا افزایش آن چه کارهایی را انجام دهید.
حتما بخوانید: معرفی دمنوش برای کاهش قندخون
در دیابت بارداری چه غذایی بخورم؟
در دیابت بارداری چه بخوریم؟
یک رژیم متعادل برای مدیریت صحیح دیابت حاملگی مهم است. زنان مبتلا به دیابت حاملگی باید به کربوهیدرات، پروتئین و چربی مصرفی خود توجه ویژه ای داشته باشند. همچنین به طور منظم غذا خوردن (هر دو ساعت یکبار) می تواند به شما در کنترل سطح قند خون کمک کند.
کربوهیدرات
فاصله مناسب غذاهای سرشار از کربوهیدرات به جلوگیری از قند خون کمک می کند. پزشک به شما خواهد گفت که دقیقاً چه مقدار کربوهیدرات را در روز بخورید. آنها همچنین ممکن است توصیه کنند که تغذیه سالم به یک پزشک متخصص تغذیه مراجعه کنید.
کربوهیدرات های سالم شامل موارد زیر است:
- غلات کامل
- برنج قهوه ای
- لوبیا، نخود فرنگی، عدس و سایر حبوبات
- سبزیجات نشاسته ای
- میوه های کم قند
پروتئین
زنان باردار باید روزانه دو تا سه وعده پروتئین میل کنند. منابع خوب پروتئین شامل گوشتهای بدون چربی، مرغ، ماهی و توفو است.
چربی
چربی های سالمی را که می توانید به رژیم غذایی خود اضافه کنید، شامل: آجیل های بی نمک، دانه ها، روغن زیتون و آووکادو است.
حتما بخوانید: در دیابت بارداری چی بخوریم؟
دیابت بارداری با چه عوارضی همراه است؟
اگر دیابت حاملگی به درستی مدیریت نشود، ممکن است سطح قند خون، بالاتر از حد ممکن در طول دوران بارداری باشد. که می تواند منجر به برخی عوارض شود و سلامت کودک را تحت تأثیر قرار دهد. به عنوان مثال، ممکن است کودک بعد از تولد دچار مشکلات زیر باشد:
- وزن زیاد هنگام تولد
- مشکلات تنفسی
- قند خون پایین
- دیستوشی شانه، حالتی است که باعث می شود شانه‌ها در هنگام زایمان در لگن مادر گیر کنند.
همچنین ممکن است که این کودکان در معرض خطر ابتلا به دیابت قرار بگیرند. به همین دلیل بسیار مهم است که با رعایت برنامه درمانی توصیه شده توسط پزشک، اقدامات لازم را برای مدیریت دیابت حاملگی خود انجام دهید.
آیا می توان از دیابت حاملگی جلوگیری کرد؟
جلوگیری از دیابت حاملگی به طور کامل امکان پذیر نیست. با این وجود، داشتن عادات های سالم غذایی می تواند شانس ابتلای شما به بیماری را کاهش دهد.
اگر باردار هستید و یکی از عوامل خطر دیابت بارداری را دارید، سعی کنید از یک رژیم غذایی سالم پیروی کرده و مرتباً ورزش کنید. حتی فعالیت سبک مانند پیاده روی نیز ممکن است مفید باشد.
اگر قصد دارید در آینده نزدیک باردار شوید و اضافه وزن دارید، یکی از بهترین کارهایی که می توانید انجام دهید، کاهش وزن است. حتی از دست دادن مقدار کمی وزن می تواند به شما در کاهش خطر ابتلا به دیابت حاملگی کمک کند.
سخن پایانی
قند خون شما باید بعد از زایمان به حالت عادی برگردد. اما پیشرفت دیابت حاملگی، خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش می دهد. بنابراین از پزشک خود بپرسید که چگونه می توانید خطر ابتلا به این شرایط و عوارض جانبی را کاهش دهید.
