ژاویز
عرق توسط غدد های زیر پوسـت تولید می شود و واکنش طبیعی ما بـه گرما اسـت که بدن از این طریق خود را خنک می کند، همینطور عرق پوسـت را مرطوب می کند. اما گاهی این سیسـتم بـه دلایلی بـهم می خورد و و باعث عرق کردن بیش از حد می شود بـه گونه ایی که رندگی روزمرهی ما را تحت تاثیر قرار می دهد.
عواملی که باعث می‌شوند زیاد عرق کنیم :
- گرما
- تحرک و فعالیت‌های فیزیکی
- خوردن غذای داغ یا تند
- عوامل احساسی و عاطفی مانند ترس و اسـترس
- عوارض جانبی داروها
- بیماری و تب
- تغییرات هورمونی مانند یائسگی، بارداری، بلوغ و…
- پوشیدن لباس از الیاف مصنوعی
- داشتن اضافه وزن
پس عرق یک واکنش دفاعی بوده و برای سلامتی ما مفید اسـت
علت عرق کردن زیاد چیست
دلایل و علت زیاد عرق کردن:
عرق کردن یک مکانیسم بدن اسـت تا خود را سرد کند. هنگامی که درجه‌ی حرارت بدن شما افزایش می‌یابد، سیسـتم عصبی غده‌های عرق را بـه طور خودکار تحریک می‌کند. عرق کردن (بـه خصوص در کف دسـت‌هایتان) وقتی عصبی می‌شوید، کاملا طبیعی اسـت.
بیماری هایپرهیدروزیس (Hyperhidrosis)
هیپرهیدروزی (hi-pur-hi-DROE-sis) تعریق شدید و غیرطبیعی اسـت که لزوما مربوط بـه گرما یا ورزش نیسـت. ممکن اسـت خیلی زیاد عرق کنید بـه طوری که لباس‌هایتان خیس شود یا از دسـت‌هایتان عرق بچکد. علاوه بر اختلال در فعالیت‌های روزمرهی طبیعی، این نوع تعرق می‌تواند باعث اضطراب در اجتماع و خجالت شود.
پس از بررسی سابقه‌ی پزشکی و علائم بیمار، برای ارزیابی بیشتر علت بیماری ممکن اسـت بـه یک سری آزمایش نیاز داشته باشید. تعدادی از تسـت‌ها برای مشخص کردن مناطق عرق کردن و تخمین میزان شدت بیماری در دسـترس هسـتند. انجام آزمایش خون، ادرار یا سایر آزمایشات برای بررسی اینکه علت عرق کردن شما بـه دلیل بیماری دیگری مانند پرکاری تیروئید یا قند خون پایین اسـت، توصیه می‌شود.
داشتن غدد عرق بیشتر
داشتن غدد تعریق بیشتر:
هر که بامش بیش، برفش بیشتر! اگر احساس می‌کنید که بیش از یک انسان معمولی عرق می‌کند احتمالا بـه این دلیل اسـت شما در زیر پوسـت خود غدد عرق بیشتری قایم کرده‌اید.
برخی رژیم‌های غذایی:
تغذیه شما بر کارکرد بدن شما تاثیر می‌گذارد. مثلا وقتی غذاهای تند می‌خورید بدن شما فکر می‌کند که گرم شده و نیاز اسـت که غدد عرق را فعال کند. بـه همین دلیل بیش از حد معمول عرق می‌کنید.
دما و رطوبت:
روزهای گرم و مرطوب می‌تواند موجب تعریق بیش از حد شوند. همچنین در مناطق گرم و مرطوب مانند شهرهای ساحلی عرق کردنِ بیش از حد یک امر شایع اسـت. البته نپوشیدن لباس‌های خنک نیز ریزش عرق را بیشتر می‌کند.
استرس از دلایل بیشتر عرق کردن
استرس زیاد:
ما هر روز تحت فشارهای عصبی و انواع اسـترس هسـتیم. جلسات مصاحبـه شغلی، خواسـتگاری، روزهای ارائه سمینار از جمله عوامل اسـترس‌زا هسـتند. اسـترس تپش قلب، جریان خون و دمای بدن را زیاد می‌کند. بدن برای خنک کردن خود، غدد عرق‌ریز را فعال می‌کند. بنابراین عرق کردن در این مواقع عادی بوده و برای سلامتی ما مفید اسـت.
عرق کردن زیاد در این موقعیت‌ها را می‌توان با یک ضد عرق قوی کنترل کرد. البته این حالت می‌تواند نشانه هایپرهیدروز باشد و بـهتر اسـت بـه پزشک مراجعه کنید.
فعالیت‌های بدنی و ورزش:
ورزش و تحرک باعث می‌شود بیش از حد معمول عرق کنیم. همه این را می‌دانند. اما چه می‌شود که برخی در این مواقع بیشتر از دیگران عرق می‌کنند. میزان عرق در این مواقع بـه احتمال زیاد با اضافه وزن و تناسب اندام در ارتباط اسـت. بـه این ترتیب که افرادی که اضافه وزن دارند بیشتر از عرق می‌کنند.
بارداری:
بارداری با تغییر شدید در حالات روحی همراه اسـت. همچنین در زمان بارداری ترشح هورمونی و سوخت‌وساز بدن افزایش پیدا می‌کند. بـه همین دلیل ریزش عرق در این مواقع بیشتر اسـت. بدن برخی زنان حتی بعد از بارداری نیز بـه عرق کردن زیاد ادامه می‌دهد. در این زنان بدن تلاش می‌کند سطح هورمونی بدن را بـه حالت تعادل رسانده و آب اضافی را از دسـت بدهد.
یائسگی هم باعث عرق کردن می شود
یائسگی :
افزایش دمای ناگهانی و تعریق شبانه از جمله شایع‌ترین مشکلات دوران یائسگی اسـت. پزشکان بر این باورند که این تغییرات در اثر تغییرات در سطح هورمونی بدن اتفاق می‌افتد.
دیابت :
افراد مبتلا بـه دیابت بیشتر از حد معمول عرق می‌کنند. این پدیده دو دلیل دارد. یکی اینکه کسانی که بـه دیابت مبتلا هسـتند معمولا اضافه وزن دارند. سوخت‌وساز بدن بـه دلیل وزن اضافه افزایش پیدا کرده در نتیجه ریزش عرق نیز بیشتر می‌شود.
دلیل دوم هم بـه دلیل بالا بودن گلوکز خون در این افراد اسـت. وقتی سطح گلوکز خون برای مدتی بیش از حد مجاز بالا رود، نورون‌ها آسیب می‌بینند. نورون‌های آسیب دیده نیز باعث اختلال در غدد عرق‌ریز می‌شوند.
بلوغ:
بدن انسان در سن بلوغ دچار تغییرات اساسی می‌شود. بمی صدا، روییدن موها و البته تغییر در سطح هورمون‌های بدن. این تغییرات باعث افزایش سطح اسـترس شده و باعث می‌شود مکانیزم دفاعی عرق ریختن فعال شود.
عوارض برخی دارو ها باعق عرق کردن زیاد می شود
برخی داروها:
داروها دارای عوارض جانبی هسـتند و یکی از عوارض جانبی داروها هم عرق ریختن زیاد اسـت. بـه این اثر، دیافورز گفته می‌شود. پس اگر دارو مصرف می‌کنید و زیادی عرق می‌کنید بـهتر اسـت با پزشک خود مشورت کنید که آیا عرق‌ریزش شما ناشی از مصرف دارو اسـت یا خیر
درمان‌های پزشکی برای عرق زیاد :
اگر واقعا زیاد عرق می‌کنید، ممکن اسـت علت عرق زیاد شما بیماری هایپرهیدروزیس باشد. در اینجا چند روش درمان پزشکی تعریق شدید را توضیح می‌دهیم. البته قطعا لازم اسـت پیش از مصرف هر گونه دارو یا اسـتفاده از هر نوع درمان پزشکی، ابتدا با پزشک مشورت کنید.
دارو درمانی:
داروهایی که در درمان تعریق شدید اسـتفاده می‌شود شامل: داروها یا پماد ضد عرق، داروهای مسدود کننده عصب، داروهای ضد افسردگی، تزریق سم بوتولیسم. اگر داروهای ضد عرق بـه شما کمک نکنند، ممکن اسـت لازم باشد از دیگر داروها و درمان‌ها اسـتفاده کنید. در موارد شدید، پزشک ممکن اسـت عمل جراحی را برای حذف غده عرق یا قطع اعصاب مسئول تولید بیش از حد عرق انجام دهد.
اسـتفاده از ضد تعریق‌ها:
معمولا اولین درمانی که پزشکان برای این عارضه پیشنهاد می‌کنند، اسـتفاده از ضد تعریق اسـت. در مورد ضد تعریق کمی بالاتر توضیح مفصلی داده شده اسـت.
اسـتفاده از دسـتگاه یونتوفورزیس:
این دسـتگاه یک دسـتگاه خانگی الکتریکی بوده که با اسـتفاده از یک جریان الکتریکی ضعیف باعث می‌شود موقتا غدد ترشح عرق از کار بیفتند. عوارض جانبی اسـتفاده از این درمان شامل موارد زیر اسـت.
- خشکی پوسـت
- حساسیت پوسـتی
- احساس ناخوشایند در طول درمان
بوتاکس:
تزریق بوتاکس یکی دیگر از روش‌های درمان عرق ریزش شدید اسـت. در این روش ماده بوتاکس بـه درون پوسـت تزریق می‌شود و تا مدتی از ترشح غدد عرق را کاهش می‌دهد. بوتاکس عوارض جانبی هم دارد که مهم‌ترین آنها تضعیف عضلات اسـت. همچنین ممکن اسـت در حین درمان حس درد بـه شما دسـت دهد. یکی دیگر از عوارض جانبی بوتاکس حس ابتلا بـه آنفولانزا اسـت.
درمان دارویی:
برخی پزشکان ممکن اسـت بـه شما مصرف دارو را پیشنهاد کنند. مصرف دارو هم عوارض جانبی خودش را دارد. خشکی دهان و چشم، دید تار و تپش قلب غیر عادی برخی از این عوارض هسـتند. هر چه دز یا غلظت دارو بالاتر رود این عوارض بیشتر می‌شوند.
جراحی:
جراحی برای درمان تعریق شدید آخرین راهکار اسـت. در جراحی تعدادی از غدد عرق برداشته می‌شوند که باعث می‌شود ریزش عرق کمتر شود. البته جراحی هم عوارض جانبی خودش را دارد. برخی از این عوارض مانند عفونت، درد و کبودی موقتی هسـتند و برخی مانند از بین رفتن حس در ناحیه مورد نظر دائمی
تغییر سبک زندگی:
- از ضد عرق اسـتفاده کنید.
- روزانه دوش بگیرید.
- کفش‌ها و جوراب‌های ساخته شده از مواد طبیعی را اسـتفاده کنید.
- جوراب‌های خود را با فاصله زمانی کم عوض کنید.
- لباس و نوع پوششتان را با توجه بـه فعالیت خود انتخاب کنید.
- از تکنیک‌های آرامش بخش اسـتفاده کنید.
مراجعه به پزشک
چه وقتی بـه پزشک مراجعه کنیم:
- عرق کردن فعالیت‌های روزمره شما را مختل کرده باشد.
- عرق کردن باعث ناراحتی‌های احساسی یا دوری از اجتماعی می‌شود.
- شما ناگهان شروع بـه عرق کردن بیشتر از حد معمول کنید.
- شما بدون هیچ علتی دچار تعریق شبانه شوید.
- اگر عرق شدید شما با سرگیجه، درد قفسه سینه یا حالت تهوع همراه باشد، فورا بـه پزشک مراجعه کنید.
- گاهی اوقات عرق بیش از حد نشانه‌ای از یک مشکل جدی اسـت.
درمان‌های خانگی برای زیاد عرق کردن:
محصولات حاوی تانیک اسید:
محصولات مراقبت از پوسـت حاوی تانیک اسید می‌توانند در کاهش عرق تاثیر داشته باشند. می‌توانید این محصولات را از داروخانه‌ها تهیه کنید. چای هم حاوی تانیک اسید اسـت. پارچه‌ای را در چای دم کرده غلیظ خیسانده و در محل مورد نظر قرار دهید. البته می‌توانید چای را مسـتقیما اسـتعمال کنید.
خوبی تانیک اسید این اسـت که برعکس ضد تعریق‌های قوی حساسیت کمتری ایجاد می‌کنند. پس اگر حساسیت دارید از محصولات حاوی تانیک اسید اسـتفاده کنید.
درمان بیش از حد عرق کردن
غذاهای تند نخورید:
غذاهای تند باعث تعریق می‌شوند. پس سعی کنید آنها را از رژیم غذایی خود کنار بگذارید.
کافئین مصرف نکنید:
نوشیدنی‌های کافئین‌دار مصرف نکنید. بـه خصوص زمانی که در جمع حضور پیدا می‌کنید. بـه یاد داشته باشید که شکلات هم حاوی کافئین اسـت. پس کمتر شکلات بخورید.
انجام ریلکسیشن:
اسـترس باعث تعریق می‌شود. پس برای کاهش آن روش‌های ریلکسیشن را بـه کار ببرید. مثلا تمرین کنید که عمیق نفس بکشید. بـه این صورت که 4 شماره دم و 4 شماره بازدمتان طول بکشد.
علت را یادداشت کنید:
سعی کنید بفهمید چه عاملی باعث می‌شود زیاد عرق بریزید. مثلا اگر غذای خاصی خوردید و متوجه ریزش عرق شدید، آن را یادداشت کنید.
در مکان های عمومی چه کنیم
راهکارهایی برای مکان‌های عمومی:
لباس‌های سبک بپوشید:
بـهتر اسـت لباس‌های سبکی بپوشید که اجازه می‌دهند هوا بـه راحتی در بین بافت آن جریان یابند. لباس‌هایی با جنس کتان یا نخ انتخاب خوبی برای این کار هسـتند. همچنین توجه کنید که برای لباسـتان رنگ روشن را انتخاب کنید. بـه این دلیل که رنگ روشن نور و گرمای کمتر جذب می‌کند. ضمنا برای اینکه لکه‌ی عرق مشخص نشود لباس‌های خاکسـتری نپوشید.
لباس اضافی بـه همراه داشته باشید:
بـهتر اسـت یک دسـت پیراهن و جوراب اضافی بـه همراه خود داشته باشید تا در موقع لزوم تعویض لباس انجام دهید. برای اینکه لباس‌هایتان جای کمتری اشغال کنند بـهتر اسـت آنها را در یک کیسه کامپکت قرار دهید. این اینفوگرافیک هم می‌تواند بـه شما کمک کند.
از ضد تعریق و پودرهای جاذب اسـتفاده کنید :
اگر دسـتتان همیشه خیس اسـت، از ضد تعریق‌ها اسـتفاده کنید. البته پودر بچه هم کارکرد خوبی در این مواقع دارد. بـه هر حال این پودر برای موجوداتی بـه آن ضعیفی ساخته شده چرا برای شما خوب کار نکند؟ این پودر را صبح یا شب قبل از خواب بـه دسـتتان بمالید تا بتوانید راحتتر بخوابید.
راه های تعریق کمتر:
همه عرق می‌کنند اما برخی بیش از حد عرق می‌کنند. آنقدر زیاد که کلافه می‌شوند. تابسـتان و زمسـتان هم ندارد. مدام کف دسـت‌ها و پاهایشان عرق می‌کند. هوا خنک اسـت اما از سر و صورتشان عرق می‌ریزد و دلیل این تعریق زیاد هم معلوم نیسـت. دیگر عرق زیر بغل بماند که فقط مایه شرمساری اسـت. در ادامه روش‌هایی را برای کنترل تعریق زیاد آموزش می‌دهیم.
از اسپری ضد تعریق استفاده کنید
اسپری ضد تعریق:
برای کاهش عرق از دئودورانت اسـتفاده نکنید. دئودورانت‌ها تنها از از بوی عرق جلوگیری می‌کنند نه ریزش عرق. بـه جای آن از ضد عرق ها اسـتفاده کنید. برای تشخیص دئودورانت از آنتی پرسپیرانت یا همان ضد تعریق روی بسـته محصول را نگاه کنید.
برای زیر بغل از ضد تعریق های جامد یا سَرگِرد اسـتفاده کرده و برای کف دسـت‌ها، پاها و دیگر نواحی بدن از آنتی پرسپیرانت های ایروسول اسـتفاده کنید.بـهتر اسـت از محصولاتی اسـتفاده کنید که روی آنها clinical strength نوشته شده. این ضد عرق ها با اینکه گرانتر از ضد عرق های معمولی هسـتند، اما فرمول شیمیایی قوی‌تری دارند.
در بین آنتی پرسپیرانت ها آن‌هایی که حاوی آلومینیوم کلراید هسـتند از همه قوی‌تر عمل می‌کنند و دارای عوارض هم هسـتند.
پیشنهاد می‌شود که از ضد تعریق ها در شب قبل از خواب اسـتفاده کنید. این کار نتیجه بـهتری بـه همراه دارد. برای اینکه از ضد تعریق نتیجه بـهتری بگیرید بـهتر اسـت که آن را طوری در ناحیه مورد نظر بمالید که لایه‌ای از ماده ضد تعریق تشکیل شود. بعد از مالیدن بـهتر اسـت که بـه آرامی پوسـتتان را ماساژ دهید.
بـهتر اسـت که قبل از اسـتفاده، ناحیه مورد نظر را خشک کنید. اسـتفاده روی سطوح مرطوب می‌تواند حس ناخوشایندی ایجاد کند.از اسپری های ضد تعریق در زیر بغل اسـتفاده نکنید. بـه جای آن از این محصولات در نواحی پا و کف دسـت‌ها اسـتفاده کنید. اگر پیشانی شما زیاد عرق می‌کند اسپری را در خط مو اسـتفاده کنید.
پد عرق گیر:
پوسـت برخی خانم‌ها نسبت بـه ضد تعریق‌ها حساسیت دارد. بنابراین پد عرق گیر انتخاب خوبی برای کاهش عرق زیر بغل اسـت.
سخن پایانی:
عرق کردن بیش از حد دلایل مختلف بسیار زیادی دارد که در بالا بـه برخی از آنها اشاره شد. مطالب این مقاله جهت تشخیص و درمان نمی باشد برای درمان بـه پزشک و فرد متخصص رجوع کنید.
